تعیین تکلیف ساختمان های ناایمن مشهد معطل تهران

سایه سنگین ناایمنی بر پیکره ساختمان های کلان شهر مشهد سنگینی می‌کند؛ این در حالی است که با وجود اهمیت موضوع هنوز خبری از ابلاغ شیوه نامه جدید کشور برای چگونگی ادامه فرایند رسیدگی به وضعیت ساختمان‌های ناایمن به خراسان رضوی و سایر استان‌ها نشده است. حدود دو سال از تشکیل کارگروه استانی پایش ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه در استان می گذرد؛ اما ادامه فرایند رسیدگی به وضعیت ایمنی ساختمان های ناایمن معطل ابلاغ شیوه نامه کشوری است؛ شیوه نامه ای که قرار بوده است در اوایل سال جاری ابلاغ شود. آمارهای به دست آمده در شناسایی اولیه ساختمان های ناایمن در مشهد مطلوب نیست؛ هزارو ۱۵۱ واحد ساختمان دارای نقص ایمنی در بخش سازه ای و حریق  در مشهد شناسایی شده است که از این تعداد ۱۲۵ واحد از آن‌ها که داری نقص ایمنی در بخش حریق بودند به مراجع قضایی معرفی شده اند. به گزارش خراسان رضوی، روزنامه خراسان در ۸ خردادماه سال گذشته، گزارشی با عنوان «چراغ سبز دادستانی به اعلام اسامی ساختمان های ناایمن مشهد» منتشر کرد که معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان رضوی در آن درباره اعلام اسامی ساختمان های ناایمن اظهار کرده بود: «یک بازه زمانی حدود سه ماهه را مشخص کرده ایم تا موضوع بررسی و جمع بندی شود و سپس اعلام کنیم»؛ موضوعی که وی درباره آن با اشاره به ثبت و اعلام اسامی این ساختمان ها در سامانه من تاک به خبرنگار خراسان می گوید: «آن چیزی که بحث کردیم اعلام، منظور شناسایی و عنوان کردن آن در مسیر قانونی خودش بود». همچنین در ۴ خرداد ماه سال گذشته نیز گزارشی با عنوان «پلمب یا تخریب در انتظار ناایمن‌ها» در روزنامه خراسان منتشر شد که در آن دادستانی کل کشور در سالگرد حادثه متروپل ضمن اعلام اسامی ساختمان های ناایمن پایتخت و اشاره به پلمب یا تخریب آن‌ها، تصریح کرد که انتشار اسامی این ساختمان‌ها به صورت شفاف و با ذکر موارد ناایمن، از نظر دادستانی منع قانونی ندارد.

جواد خدایی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان رضوی در پاسخ به چگونگی بررسی وضعیت ساختمان های ناایمن می گوید:  همه اقداماتی که در این راستا در سال گذشته انجام شد، بر اساس شیوه نامه ابلاغی وزارت کشور بود. چارچوب این شیوه نامه ابلاغی نیز به نحوی بود که در آن جزئیات  چگونگی پیگیری تا مرحله شناسایی به طور شفاف اعلام شده بود، اما عملا شیوه دقیق ارزیابی نهایی یا مواجهه  برای بعد از آن را مشخص نکرده بود؛ شاید به همین دلیل  است که اعلام شده این آیین نامه در حال تکمیل، بازنگری و ابلاغ این نسخه تکمیلی است. وی با اشاره به کشوری بودن این مسئله ادامه می دهد: در واقع، خلأیی که در آن شیوه نامه  وجود داشت این بود که مشخص نبود بعد از مرحله شناسایی اولیه چه کسی مسئولیت رفع نقص را در گام های بعدی به عهده دارد. بنابراین آنچه در سال گذشته انجام شد مطابق با شیوه نامه بود و شناسایی اولیه هم انجام شد و مرحله بعدی به نسخه تکمیلی شیوه نامه برمی‌گردد تا دقیقا مشخص کند که روش حقوقی مواجهه با ساختمان‌هایی که مطابق ارزیابی اولیه احتمالا ناایمن هستند، چگونه است.  خدایی در پاسخ به این سوال که وزارت کشور چه زمانی شیوه نامه جدید را ابلاغ خواهد کرد، بیان می‌کند: به ما اعلام کردند در اوایل سال جدید قرار است اعلام شود چون این موضوع ملی است و خاص خراسان رضوی نیست.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان رضوی در توضیح جزئیات بیشتر می گوید: در گام اولیه در دو بخش حریق و سازه، شناسایی اولیه انجام شده است. در بخش سازه یا برآورد اولیه از ساختمان های ناایمن موکول به اصلاحیه مقرری که قرار است به کل کشور ارسال شود که نحوه مواجهه با آن چگونه است، اما در مورد ساختمان هایی که مسئله حریق دارند، ارزیابی آتش نشانی را به عنوان ارزیابی قطعی تلقی کردیم. خدایی می افزاید: آتش نشانی بر اساس همان دستورالعمل همه اسامی را وارد سامانه وارد کرد.  آخرین خبری که من گرفتم برخی از آن ساختمان ها حتی برای رفع نقص اقدام کردند. وی خاطر نشان می کند: دو موضوع وجود دارد؛ یکی ساختمانی که نقص دارد و دیگری ساختمانی که ناایمن است. خدایی در اشاره خبرنگار خراسان به گزارش «چراغ سبز دادستانی به اعلام اسامی ساختمان های ناایمن مشهد» مبنی بر وعده وی برای اعلام اسامی ساختمان‌های ناایمن بیان می‌کند: آن چیزی که بحث کردیم اعلام، منظور شناسایی و عنوان کردن آن در مسیر قانونی خودش بود، الزاما به معنای رسانه ای کردن آن نبود، هرچند اگر ضوابط  و مقررات اجازه بدهد می تواند اسامی آن‌ها اعلام شود. منتها مقرر بود که این اسامی در مسیر قانونی خودش اعلام شود که با همان پیگیری‌ها در همان سامانه من تاک اعلام شده است. وی می افزاید: این‌که اسامی بخواهد رسانه ای شود چون ممکن است تبعات حقوقی برای مالکان داشته باشد نیازمند به اظهارنظر مرجع قضایی است. البته ما اعلام کردیم در آن چارچوب زمانی که مشخص شده است، دستگاه متولی چنان‌چه این کار را انجام نداد مجری آن بخش می تواند مستقیم اعلام کند و از مرجع قضایی بخواهد اقدامات لازم انجام شود، کما این‌که تاکنون هم این کار صورت گرفته است. حالا  در کنار این‌که به مرجع قضایی اعلام می‌کند این ساختمان رفع نقص نکرده یا دارای خطر است، این اجازه را هم بخواهد که اسم آن ساختمان ها را اعلام کند. خدایی درباره چگونگی تعیین تکلیف ساختمان هایی که رفع نقص نمی کنند، بیان می‌کند: درحال حاضر به تمام آن ساختمان‌هایی که قطعیت دارد ناایمن هستند، هشدارها و اخطارها و زمان داده شد. اگر رفع نقص نشده به داداستانی و مراجع قضایی اعلام شده است، اسامی در اختیار مراجع قضایی است. وی خاطر نشان می‌کند: از نظر ما فرض این که اعلام اسامی ممکن است به آگاهی بخشی بیشتر جامعه کمک کند، ایرادی ندارد منتها چون فرایند حق مشخص شخصی است و ممکن است منجر به بحث‌های بعدی حقوقی شود طبیعتا نیاز به  نظر قضایی محکمی دارد که اعلام شود، اما اگر به دبیرخانه اعلام کنند که این کار بلامانع است، حتما می توانند به راحتی اسامی را اعلام کنند.

محمد علی منصوری، معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه‌وشهرسازی خراسان رضوی در پاسخ به چگونگی تعیین و تکلیف ساختمان های ناایمن بیان می کند: بعد از این‌که دستورالعمل تشکیل  کارگروه استانی پایش ایمنی ساختمان های مهم و بلند مرتبه استان در خرداد ۱۴۰۱ ابلاغ شد، همراه با سایر استان‌های کشور اقداماتی در خراسان رضوی نیز انجام شد. کارگروه های استانی و کمیته های زیرمجموعه آن در بخش های مختلف تشکیل و اقدامات میدانی نیز انجام شد. وی می افزاید: در شهرهایی مثل کلان‌شهر مشهد و شهرهای مهمی مانند سبزوار و نیشابور تیم هایی تشکیل شد و بر اساس فرم هایی که از طرف مرکز تحقیقات و وزارت کشور به همه نقاط کشور ابلاغ شده بود، ساختمان ها مطالعه، شناسایی و ارزیابی شدند. نتیجه این ارزیابی ها بدین صورت است که در شهر مشهد دو گروه «ج» و «د» ساختمان‌ها هدف گذاری شدند. منصوری خاطرنشان می‌کند: گروه «ج» و «د»  ساختمان‌هایی هستند که از نظر زیربنا و تعداد طبقات، بالا هستند. مثلا گروه «ج» ساختمان‌هایی هستند که بین ۶ تا ۱۰ سقف دارند و از نظر زیربنا از ۲ هزار تا ۵ هزار متر مربع را شامل می‌شوند. گروه «د» ساختمان های ۱۱ طبقه به بالا و از نظر زیربنا ساختمان‌های بیش از ۲۵ هزار متر مربع را شامل می‌شوند. وی ادامه می دهد: در مشهد هزارو  ۳۲ ساختمان در گروه «د» و  هزارو  ۳۹۰ ساختمان در گروه «ج» اطلاعاتشان تکمیل شد؛ این‌ها ساختمان های بلند مرتبه ای بودند که هدف گذاری شدند و مطالعات روی آن‌ها انجام شد. پس از انجام ارزیابی ها در گروه «د» ۶۸۰ ساختمان که ضریب E آن‌ها بالای نیم درصد، و در گروه «ج» ۴۷۱ ساختمان ضریب (E) آن‌ها بالاتر از نیم شد که مجموعا هزار  و ۱۵۱ مورد( در بخش سازه ای  و در بخش حریق) ثبت سامانه من تاک شد. وی درباره ضریب ضریب (E) می‌گوید: یعنی ساختمان‌هایی که در بخش ارزیابی، اقدامات و  تصمیمات ایمنی حائز اولویت هستند که بر اساس شاخص هایی چون تعداد طبقات، دوری و نزدیکی به گسل ها، سیستم سازه ای ساختمان ها ، سیستم سازه ای سقف ساختمان ها، پروانه و امکانات ساختمان، تعداد راه پله ها و پله های فرار و… مشخص می شود.

منصوری در پاسخ به این سوال که کدام دسته از ساختمان های شهر مشهد دارای ضریب (E) بیشتر از نیم درصد هستند، بیان می‌کند:  همه نوع ساختمان ها  از بیمارستان‌ها، ادارت و برج های مسکونی گرفته تا … در این دسته جای دارند، اما بیشترین فراوانی مربوط به ساختمان‌هایی هستند که کارکرد عمومی دارند. در بین این‌ها برج های مسکونی، ساختمان ها تجاری  و اداری و هتل  خیلی داشتیم. هم چنین حداقل بالغ بر ۸ تا ۱۰ مورد سینما در این دسته داشتیم، تعداد زیادی بیمارستان داشتیم، دانشگاه، جایگاه های سوخت، مهمان پذیرها، فرودگاه ها و آسایشگاه‌ها نیز در بین آن‌ها بودند. وی در پاسخ مجدد خبرنگار خراسان که در نهایت بیشترین فراوانی مربوط به کدام دسته از ساختمان هاست، بیان می‌کند: مجتمع های مسکونی و مجتمع های اداری و تجاری.

وی با اشاره به تعداد ناایمن ها بر اساس بررسی ۵۰ درصد از هزار و ۱۵۱ ساختمان با ضریب «ای» (E) بیشتر از نیم درصد می گوید: از نظر راه و شهرسازی به عنوان یکی از اعضای کارگروه  ۳۰ تا ۳۵ درصد از این میزان ناایمن است که باز هم منوط به تصمیم نهایی کارگروه است و عدد نهایی قطعا پس از تصویب کارگروه مشخص می‌شود.  وی در پاسخ به چرایی تاخیر در اعلام اسامی ساختمان های ناایمن بیان می کند: بعد از دستور مقام قضایی و کارگروه اطلاع‌رسانی خواهد شد. از طرفی، برای این منظور نزدیک ۵ فرم خاص از تهران ابلاغ شده بود که هر فرمی حداقل ۱۰ تا بیش از ۲۰ شاخص دارد که باید آتش نشانی ها روی آن ها بررسی های لازم را انجام بدهند. ضمن این که مسئول اعمال این مطالعات نهایی درباره این ساختمان ها شهرداری ها هستند که هنوز دوستان به ما صددرصد مطالب را اعلام نکردند که ما بتوانیم جمع بندی، و به کارگروه اعلام کنیم.  منصوری  در پاسخ خبرنگار خراسان به این سوال که چه بازه زمانی برای بررسی نهایی ساختمان های ناایمن مشخص شده است، می گوید: برخی از ساختمان ها بیمارستان‌های بزرگ و برخی فرودگاه و برخی مجتمع های بزرگ و مسکونی بودند تدقیق این ۵ فرم با هر کدام ۲۰ تا ۳۰ شاخص و … روی یک فرودگاه، بیمارستان و… به این راحتی نیست که بگوییم فوری انجام می‌شود. وی می افزاید: زمان بندی قطعا تعریف شده است. دکتر خدایی به عنوان رئیس کارگروه هم از نظر زمانی حساسیت خاصی  روی این موضوع دارد اما از آن طرف ابعاد موضوع را من برای شما مشخص کردم.

حمیدرضا کافی نیا، سرپرست سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد در پاسخ به این سوال که چه تعداد از ساختمان ها از منظر حریق ناایمن هستند؟ می‌گوید: تا پایان سال گذشته در مجموع ۱۲۵ ساختمان در مشهد را در سامانه من تاک بارگزاری کردیم که از منظر آتش نشانی ساختمان‌های دارای نقص ایمنی هستند. عملا همه آن‌ها در دو سال گذشته به مراجع قضایی معرفی شدند. وی می‌افزاید: ما این‌ها را ناایمن تلقی نمی‌کنیم.  کافی نیا در پاسخ به این سوال که چه تعداد از ساختمان های دارای نقص ایمنی از منظر حریق به مراجع قضایی معرفی شده اند؟می گوید: در سال گذشته بالغ بر ۷ هزار مجموعه را بازدید کردیم که حدود هزار مورد را اخطار دادیم که ۱۰۹ مورد هیچ اقدامی نکردند و آن‌ها را برای احضار به مراجع قضایی ارجاع دادیم که این تعداد فقط مربوط به سال گذشته است. از ۷ هزار مورد بازدید هم حدود ۱۵۰۰ مورد کارهای ایمنی را انجام دادند و تاییدیه ایمنی گرفتند.

منبع : خراسان