یک دانشجوی دکتری گرانش و کیهان شناسی گفت: تقویم شمسی کمترین خطا را دارد؛ تقسیم آن بسیار دقیق، پیچیده و طاقت فرساست.
محمدرضا خسروی‌پور در همایش علمی ادبی “اسرار ازل” که همزمان با روز ملی حکیم خیام نیشابوری در سالن همایش‌های جهاد دانشگاهی این شهرستان برگزار شد، عنوان کرد: هرچند منجم در عصر امروز به طیف وسیعی از فعالیتهای علمی از جمله ستاره شناسی، کیهان شناسی و… گفته می‌شود اما آنچه موجب شده خیام منجم نامیده شود، تکمیل تقویم و یا همان گاه شمار است.
وی عنوان کرد: قبل از اینکه تقویم در اختیار قرار بگیرد بشر از هر پدیده تکراری همانند فصل‌ها برای اندازهگیری زمان استفاده می‌کرد.
این پژوهشگر اظهار کرد: اگر از حرکت خورشید استفاده کنیم تقویم شمسی و اگر از حرکت ماه استفاده کنیم تقویم قمری و اگر تولد مسیح را در نظر بگیریم تقویم میلادی و رحلت پیامبر تقویم هجری، نامیده می‌شود.
وی گفت: تقویم هجری شمسی منتسب به خیام بوده و وی آن را ابداع کرده و تقسیم آن بسیار دقیق، پیچیده و طاقت فرساست و اگر با دقت انجام نشود تقویم دچار اختلالات و اختلافات بسیار زیادی می‌شود.
خسروی‌پور بیان کرد: تقویم شمسی شاهکار خیام بوده به طوری که کمترین خطا را دارد و به نوعی بسیار عظیم و سخت هست که توسط این دانشمند انجام شده است.
وی ادامه داد: شروع سال شمسی یک واقعه نجومی و علمی بزرگ است که هر لحظه آن برای منجمان مهم بوده و هم اکنون هم رصدخانههای بزرگ دنیا برای این لحظه کارهای بزرگ علمی انجام میدهند.
این دانشجوی دکتری گرانش و کیهان شناسی عنوان کرد: خیام توانست دایره کروی را به درستی تقسیم بندی کند و نتیجه آن این شد که تقویم اروپایی هر ۲۵۰۰ سال یک روز اختلاف دارد اما تقویم خیام هر ۱۰ هزار سال فقط یک ثانیه اختلاف دارد.
وی گفت: خیام صرفا با نگاه کردن به آسمان و حتی با داشتن تلسکوپ و دقیق‌ترین رصد خانه‌ها نمی‌توانست به این علم برسد و اگر توانست این کار را انجام دهد تنها تسلط بر هندسه کروی بود.
خسروی پور عنوان کرد: هیچ کدام از همراهان تیم خیام به اندازه خود وی از این توانمندی در ریاضیات برخوردار نبودند، نگاه خیام به هندسه فوق العاده ارزشمند و با اهمیت بوده است.
وی گفت: متاسفانه از این نگاه خیام هیچ دستاورد دیگری در تاریخ به دست نیامد و در تاریخ این نگاه وی گم شد، به همین دلیل می‌طلبد بیشتر بر روی تفکر خیام کار شود.
این پژوهشگر افزود: خلا معرفی خیام در تاریخ وجود دارد و لازم است که اصلاح شود بسیاری خیام را به رباعیاتش می‌شناسند در صورتی که کمتر کسی می‌داند وی در هندسه چه کرده است.
غرب اجازه مطرح شدن خیام را نمی‌دهد
در ادامه “هادی بکائیان” مدرس دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر تاریخ ایران با بررسی تاثیر روزگار خیام بر اندیشه وی با تکیه بر رباعیات او گفت: غرب به عنوان نماد پیشرفت علوم تجربی و ساختن دنیای جدید برای بشر اجازه نمی‌دهد یک دانشمند مهم در مشرق زمین بخواهد این وضعیت را تا حدی به هم بزند به همین دلیل اغلب فقط عرفان را برای ما مطرح می‌کنند.
وی بیان کرد: به اندازه‌ای که غرب در حوزه مولوی و عطار کار کرده هیچ‌گاه در حوزه خیام کار نکرده است چون این‌ها حوزه علوم دقیقه و عقلی را در چارچوب و محصول خود می‌دانند.
این مدرس دانشگاه اظهار کرد: به رغم اینکه صدها کتاب در خصوص مولوی و عطار نوشته می‌شود اما یک کتاب در خصوص کارهای خیام نوشته نمی‌شود و این کاملا هدفمندانه است.
وی عنوان کرد: یکی از زوایای بسیار مهمی که به شخصیت خیام می‌شود نگاه کرد بررسی و اندیشه وی در یک بافت تاریخی است آن بافت که شاکله‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی دارد به شدت میتواند ما را با بخش مهمی از اندیشههای خیام آشنا کند.
بکائیان گفت: زندگی خیام از میانه قرن پنجم تا اوایل قرن ششم ادامه پیدا می‌کند و از دوره شکل‌گیری تا اوج و زوال دولت سلجوقی است، بررسی ردپای تحولات سیاسی در کار خیام نشان میدهد که حدود ۱۳ رباعی وی مستقیم یا غیر مستقیم، تنهای به وضعیت سیاسی زمان خود می‌زند.
وی همچنین عنوان کرد: ۱۵ رباعی خیام مستقیم یا غیر مستقیم به اوضاع اجتماعی مذهبی توجه دارد و به طور مشخص ۴۳ بار از واژه‌ها و کلماتی استفاده کرده که به اوضاع اجتماعی مذهبی توجه دارد.
فیتزجرالد، اولین کسی که به خیام پرداخت
در این همایش همچنین استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان که با موضوع “سخنی در مورد فیتزجرالد” به ایراد سخنرانی پرداخت گفت: خیام کاری را آغاز کرده و دیگران براساس معرفت خود رباعیات صوفیانه، عاشقانه و … را بر آن افزوده‌اند.
مریم خلیلی جهان‌تیغ افزود: محققان و دانشمندان بسیاری در دنیا برای نسخه‌های مختلف رباعیات خیام تحقیقاتی را انجام داده‌اند که بسیار ارزشمند بوده و ویژگی‌های بسیاری دارند.
وی ادامه داد: فیتزجرالد، اولین کسی بوده که به خیام پرداخته و کار او را براساس معرفت و هستی شناختی خودش به‌روز کرده است.
خلیلی جهان‌تیغ گفت: آنچه او ترجمه کرده چیزی بوده که خودش می خواسته از اشعار خیام در یابد وگرنه آنچه که او ترجمعه کرده حقیقت هستی شناسی خیام نیست.
وی بیان کرد: هرچند با این کار خیام را به عنوان یک شاعر به جهان معرفی کرده اما باید به جنبه‌هایی که دیگران به آن نپرداختهاند، بپردازیم چون کمتر با دید علمی به شاعران ما پرداخته شده است.
منبع: ايسنا
