رخ‌نمایی محصولات صنایع دستی خارجی نه تنها تهدیدی برای ماهیت و ماندگاری هنرهای سنتی و صنایع دستی بومی و داخلی است که رنجوری هنرمندان و دلسردی آنان از روزها و ماه‌ها تلاش شان برای خلق یک کار هنری را به دنبال دارد؛ حضوری نامیمون که در خاموشی و سکوت، به صورت خزنده و بی‌امان بازار صنایع دستی را تسخیر می‌کند. این را بگذارید کنار سهم ما از بازار صنایع دستی جهان که همین دیروز در گزارشی که در صفحه ۹ روزنامه خراسان منتشر شد به آن پرداختیم؛ این که با وجود داشتن ۱۴ شهر جهانی صنایع دستی در ایران، سرآمد جهانیم و هیچ رقیبی نداریم اما بهره‌وری اقتصادی ما از این صنعت فرهنگی درآمدزا در سال گذشته فقط ۲۲۴ میلیون دلار یعنی صرفا ۵ هزارم درصد بوده است! یعنی با وجود داشتن همه ظرفیت‌های لازم در حوزه صنایع دستی، هم بازار جهانی را از دست داده ایم و هم عرصه را برای سلطه خارجی ها بر بازار داخلی صنایع دستی آن هم در مشهد که خود یکی از قطب های صنایع دستی کشور است، فراهم کرده ایم.به گزارش ایرنا، صنایع دستی، محصول هنر دست انسان است که با چاشنی هنر، خلاقیت و ایده به اثری منحصربه‌فرد و دستمایه تمدن، فرهنگ و تاریخ بدل می‌شود، اثری که تکرار نشدنی و یگانه است؛ هر اثر صنایع دستی اگرچه به دیگر محصولات تولیدی در همان صنعت شباهت ظاهری دارد اما قطعا و حتما به دلیل دخالت دست انسان در تولید آن، دارای ویژگی‌های منحصر به خود است. صنایع دستی ایرانی علاوه بر سابقه تاریخی ۷ هزار ساله از تنوع، جذابیت و زیبایی خاصی برخوردارند که می‌توانند به عنوان یکی از تولیدات مهم هنرمندان ایران زمین در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی بین‌المللی نقش به سزایی ایفا کنند. اگرچه وجود رقابت در بازار موجب ایجاد تعادل در قیمت، امکان حق انتخاب برای مصرف‌کنندگان و نیز گرایش تولید به سوی بهبود کیفیت می‌شود اما در شرایطی که هنوز حیات و تداوم موجودیت یک هنر صنایع دستی در خطر نابودی و فراموشی است و حمایت، رمز ماندگاری آن محسوب می‌شود، دیگر رقابت و ضرورت وجود آن بی معنی به نظر می‌رسد. وجود صنایع دستی خارجی که اغلب نیز چینی است، به دردی چندین ساله در بازار صنایع دستی مشهد بدل شده و این در حالی است که تولید این صنایع با ماشین و بدون برخورداری از ویژگی های هنرهای سنتی و صنایع دستی، اطلاق عنوان «صنایع دستی» را برای این محصولات با شک و تردید همراه کرده است. در کنار واردات صنایع دستی خارجی، حضور هنرهای سنتی و صنایع دستی دیگر مناطق کشور از جمله تبریز، همدان، اصفهان، یزد و… نیز در بازار سوغات مشهد قابل تامل است.
ممنوعیت ورود صنایع دستی خارجی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در این زمینه گفت: به منظور حمایت از صنعتگران و هنرمندان صنایع دستی و با مکاتبات و پیگیری های انجام شده، واردات کالاها و محصولات صنایع دستی خارجی به استان ممنوع اعلام شده است. سیدجواد موسوی اظهارکرد: متاسفانه آن چه در بازار، از نظر وجود صنایع دستی خارجی مشاهده می‌شود قاچاق است و به صورت غیرقانونی وارد استان می‌شود. در خلق صنایع دستی، هنرمند روح خود را در تار و پود صنایع ماندگار می‌کند اما در صنایع ماشینی این گونه نیست چرا که ماشین، روح ندارد و یکنواخت عمل می‌کند. وی با بیان این که حمایت از هنرمندان صنایع دستی و فعالان این حوزه، محوری ترین برنامه این اداره کل در حوزه صنایع دستی است که به شدت پیگیر آن هستیم، اظهار کرد: با تلاش های انجام شده میزان فروش داخلی صنایع دستی در یک سال گذشته به ۶۰ هزار میلیارد ریال رسیده و پیش بینی می شود با برنامه‌های حمایتی و تجاری سازی، این میزان فروش امسال به ۶۸ هزار میلیارد ریال افزایش یابد. مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی گفت: به دنبال تجاری سازی و ویژندسازی(برندسازی) محصولات و تولیدات صنایع دستی داخلی هستیم و در این میان حمایت ها رنگ و بوی بیشتری به خود می‌گیرد. وی با بیان این که صنایع دستی، شناسنامه هویتی هر کشور و نشانی از تمدن یک ملت است، اظهار کرد: اشتغال زایی و ارزآوری صنایع دستی بر همه روشن است و باید به هر روش ممکن برای معرفی جهانی صنایع دستی بومی ایران به ویژه خطه خراسان رضوی اقدام شود.
میدان خالی و جولان صنایع دستی خارجی
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز با تاکید براین که حوزه صنایع دستی نیازمند حمایت است و انتظار می رود در کلان شهر مشهد با تعداد زیاد گردشگر و با توجه به نقش و ارتباط مستقیم گردشگری و بازار صنایع دستی شاهد اتفاقات متفاوتی باشیم، بیان کرد: متاسفانه با وجود فعالیت هزاران هنرمند صنایع دستی در استان و حضور سالانه یک‌سوم مردم ایران در مشهد حتی یک بازار تخصصی صنایع دستی در این کلان شهر نداریم. رضا ابراهیم نیا تصریح کرد: میدان که خالی باشد، جولان صنایع دستی غیربومی و خارجی چندان عجیب نیست و به‌جد نیازمند حمایت و همراهی شهرداری مشهد برای ایجاد یک مکان موجه و راه اندازی بازار تخصصی صنایع دستی هستیم. معاون صنایع دستی خراسان رضوی با بیان این که از سال ۲۰۱۶ کلان شهر مشهد به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها معرفی شد و دبیری این شهر جهانی به شهردار مشهد رسیده است، اظهارکرد: در دیگر شهرهای ایران که با عنوان شهرهای جهانی معرفی شدند، حداقل یک خیابان یا میدان به نام آن رشته صنایع دستی نام گذاری شده است، حال آن که در مشهد با وجود مکاتبات و پیگیری های بسیار این موضوع محقق نشده است. وی با بیان این که واردات تولیدات مشابه، ارزان‌قیمت و بی‌کیفیت خارجی و نبود امکانی برای رقابت محصولات سنتی دست‌ساز با این اقلام از چالش‌های مهم این حوزه است، افزود: در حالی که هنرمندان صنایع دستی برای ساخت یک اثر هنری تلاش فراوانی می‌کنند، واردات کالاهای مشابه، آن‌هم ارزان و البته بی کیفیت برای این هنرمندان و فروش محصولات هنری آنان مشکل ایجاد می کند. وی گفت: این استان از میان بیش از ۲۹۰ رشته صنایع دستی شناخته شده در کشور، دارنده ۹۲ رشته فعال صنایع دستی است که در نوع خود بی نظیر است. او با اشاره به این که هم اکنون حدود ۲۳ هزار هنرمند در حوزه تولید محصولات و اقلام صنایع دستی و هنرهای سنتی در استان فعالیت دارند، اظهار کرد: از نظر تعداد هنرمندان صنایع دستی، خراسان رضوی رتبه نخست کشور را دارد که به معنای ظرفیت بالای موجود در این حوزه است.
منبع :خراسان
