روز گذشته در همین صفحه گزارشی خواندید از افتتاحیه نخستین سمپوزیوم مجسمه‌سازی مفاخر و شهدا در مشهد و اینکه ۲۰ استاد مجسمه‌ساز از سراسر ایران گردهم آمده‌اند تا سردیس ۲۰ تن از مشاهیر خراسان را در یک مکان عمومی و در معرض دید مردم بسازند؛ اتفاقی که تاکنون در مشهد بی‌سابقه بوده و با استقبال هنرمندان و مخاطبان همراه شده است. در ادامه با استادان حاضر در این سمپوزیوم، گپی کوتاه زده‌ایم و درباره اثری که درحال ساخت آن هستند و نیز مزایای این سمپوزیوم از آنان پرسیده‌ایم. نخستین سمپوزیوم مجسمه‌سازی مشهد تا ۸ آبان، هر روز از ساعت ۷ تا ۱۸ برپاست. پیشنهاد می‌کنیم تماشای این رویداد ویژه را از دست ندهید.
به انتخاب خودم بود، باز هم ترجیح می‌دادم اخوان را بسازم
هادی ضیاءالدینی، برجسته‌ترین مجسمه‌ساز استان کردستان، مشغول ساخت سردیس مهدی اخوان‌ثالث است. او قرار بوده مجسمه شخص دیگری را بسازد که به‌دلایلی این اتفاق نیفتاده است: «به من پیشنهاد دادند مجسمه اخوان را بسازم و خیلی از این بابت خوشحالم. اگر انتخاب به‌عهده خودم بود، ترجیح می‌دادم بازهم مجسمه استاد اخوان را بسازم.» این استاد مجسمه‌سازی بر این باور است که این مرحله از مجسمه‌سازی، قبل از هنر است و به‌تدریج که کار پیش می‌رود، او از لایه‌های رویی شباهت‌سازی به پشت لایه‌ها نفوذ می‌کند و شخصیت مدنظرش را از درون می‌بیند تا روح شخصیت ساخته شود: «هم‌وغم من این است که لایه‌های درونی و روحی این شاعر عزیز را بسازم. از زمانی که قرار شد مجسمه اخوان را بسازم، درباره شخصیت و ارزش اشعار و خصوصیات اخلاقی‌اش به‌خصوص از زبان دوستانش مثل آقای شفیعی‌کدکنی، اطلاعات کسب کردم.»
عماد خراسانی را خیلی وقت است که می‌شناسم
ریبین حیدری دیگر هنرمند کردزبان حاضر در این رویداد است که پرتره یکی از شاعران بنام خراسانی را مقابلش گذاشته و مجسمه‌اش را می‌سازد: «مجسمه‌ساز وقتی یک پرتره را می‌سازد، باید بتواند با آن ارتباط برقرار کند، در غیر این‌صورت صرفا یک کار تکنیکی انجام داده است و حس درونی ندارد. من عماد خراسانی را خیلی‌وقت است که می‌شناسم و زمانی که فهمیدم باید مجسمه‌اش را بسازم، دوباره درباره او و شعرهایش مطالعه کردم تا بتوانم پرتره‌اش را به‌درستی بسازم. گاهی کار‌هایی ساخته‌ام که شخصیت را نشناخته بودم و صرفا با دانش، کارم را پیش بردم، اما درباره عمادخراسانی این‌گونه نیست و من به‌راحتی با او ارتباط برقرار کردم.» او از اینکه سفارش‌دهنده، به هنرمندان حاضر در این سمپوزیوم اجازه داده است که هرکسی با تکنیک خاص خودش کارش را انجام دهد، ابراز خوشحالی می‌کند و این موضوع را از عوامل مهم کیفیت کار می‌داند.
سردار شوشتری، فرمانده من بود
علیرضا قدمیاری، یکی از مجسمه‌سازان بنام خراسان، درباره ساخت سردیس شهید نورعلی شوشتری می‌گوید: هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم روزی مجسمه کسی را که دوستش دارم، بسازم، اما تقدیر این‌گونه بود. به‌گفته این مجسمه‌ساز، سردار شوشتری زمان جنگ فرمانده او بوده است: «من و سردار شوشتری همشهری هستیم. ایشان هم نیشابوری بودند و وقتی فهمیدم باید سردیس ایشان را بسازم، خوشحال شدم. زمان جنگ هم ایشان در دوره‌ای فرمانده من بودند. ایشان بسیار عارف‌مسلک و مردم‌گرا بود. نیروهایش را خیلی دوست داشت و سعی می‌کرد بار زیادی روی شانه‌هایشان نباشد.» او همچنین درباره محاسن سمپوزیوم می‌گوید: ما اینجا گردهم جمع شده‌ایم تا مردم و علاقه‌مندان با مراحل رشدونمو یک اثر هنری آشنا شوند؛ چون صفر تا صد یک مجسمه، همین‌جا ساخته می‌شود.
باعث افتخار است که سازنده مجسمه شفیعی‌کدکنی هستم
ملک‌دادیار گروسیان، فارغ‌التحصیل مجسمه‌سازی از دانشگاه هنر‌های زیبا، سردیس محمدرضا شفیعی‌کدکنی را می‌سازد، بر این باور است که حساسیت کار او نسبت‌به سایر هنرمندان بیشتر است؛ چون مجسمه کسی را می‌سازد که خودش به‌زودی از آن دیدن خواهد کرد: «من مسئولیت سنگینی دارم و البته باعث افتخارم است که سازنده مجسمه شفیعی‌کدکنی هستم. قرار است ایشان به مشهد بیایند و اگر این اتفاق بیفتد، خیلی خوب است تا تصویر بهتری از ایشان داشته باشم.» گروسیان سعی می‌کند زودتر کارش را به اتمام برساند تا درنهایت ایراد‌های کار را بگیرد: «صورت استاد شفیعی پیچیدگی‌ها و حجم‌های زیادی دارد و من تازه به کشف‌هایی درباره چهره ایشان رسیده‌ام.»
سومین‌بار است که مجسمه شهید نامجو را می‌سازم
قدرت‌ا… معماریان، مجسمه‌ساز پیشکسوت اهل مسجد سلیمان، برای سومین‌بار است مجسمه شهید موسی نامجو را می‌سازد، می‌گوید: در اولین کاری که ساختم، به خانواده ایشان دسترسی داشتم و تصاویر خیلی خوبی دراختیار من گذاشتند؛ چون یک مجسمه‌ساز اگر تصویر خوبی از اثرش نداشته باشد، کارش ناقص خواهد ماند. این‌بار نیز تمام تلاششم را می‌کنم تا این مجسمه، حالت‌های حسی متفاوتی داشته باشد. معماریان همچنین بر این باور است که هنر مجسمه‌سازی بعد از انقلاب، بیشتر ازطریق سمپوزیوم‌هایی که برای مفاخر و شهدا برگزار شد، بین مردم جاافتاد و خود هنرمندان نیز در این‌گونه جمع‌های صمیمانه، اشکالات کار یکدیگر را می‌گیرند. «ما اگر بگوییم بعد از انقلاب در مجسمه‌سازی پیشرفت کرده‌ایم، مدیون همین سمپوزیوم‌ها هستیم؛ چون کار در کارگاه، روند کاری را به مردم نشان نمی‌دهد.»
امیدوارم این سمپوزیوم هرسال در مشهد برگزار شود
جعفر نجیبی که یکی از مجسمه‌سازان پیشکسوت در این رویداد است و ساخت مجسمه محمدرضا حکیمی را به‌عهده گرفته است، می‌گوید ابتدا شناختی از شخصیت این اندیشمند نداشته و پس از آنکه درباره‌اش مطالعه کرده، او را یکی از دانشمندان خراسان بزرگ شناخته است. این استاد دانشگاه ابراز امیدواری می‌کند که این سمپوزیوم هرسال در مشهد برگزار شود تا هنرمندان مجسمه‌ساز بتوانند مشاهیر و مفاخر کشورمان را به جهانیان معرفی کنند. این مجسمه‌ساز همچنین پیشنهاد می‌دهد تا زمانی که مشاهیر و مفاخر در قید حیات هستند، مسئولان به فکر ساخت مجسمه آن‌ها باشند: «خوشبختانه این اتفاق در این سمپوزیوم، درباره دو هنرمند افتاده است.»
انوشیروان ارجمند، انسان شریفی بود
نادر قشقایی، عضو هیئت‌مدیره انجمن مجسمه‌سازان ایران، سازنده سردیس انوشیروان ارجمند، درباره آشنایی خود با این بازیگر می‌گوید: براساس اطلاعاتی که من از انوشیروان ارجمند داشتم، این هنرمند انسان واقعا شریفی بود. ازخودگذشتگی‌های او باعث شد تمام شاگردانی که درکنارش بودند و این هنر را از او یاد گرفتند، به مقام و درجه بالاتری برسند. این هنرمند درباره ماهیت سمپوزیوم‌هایی که در شهرستان‌های مختلف برگزار می‌شود، نیز توضیح می‌دهد: این سمپوزیوم‌ها بدعت خوبی است تا مردم با روند ساخت مجسمه سازی آشنا شوند. به گفته او، بیشتر مردم فکر می‌کنند مجسمه‌ها روند ساده‌ای را برای ساخت طی می‌کنند، ولی وقتی از سمپوزیوم‌ها بازدید می‌کنند و پروسه ساخت مجسمه را می‌بینند، متوجه مراحل مختلف کار می‌شوند، از همین رو ارزش بیشتری به مجسمه‌های نصب شده در شهر می‌دهند.
یک ماه درمورد شهید کاوه تحقیق کردم
علی لوایی، یکی از مجسمه‌سازان مطرح اهل اردبیل، سازنده سردیس شهید محمود کاوه است. او با تاکید بر اینکه برایش تفاوتی نداشته است که کدام‌یک از ۲۰ چهره فاخر را در این سمپوزیوم بسازد، درباره ساخت مجسمه شهید کاوه توضیح می‌دهد: زمانی که به من اعلام شد باید شخصیت شهید محمود کاوه را بسازم، یک ماه درمورد او تحقیق کردم، عکس‌هایش را پیدا کردم و زندگی‌نامه‌اش را خواندم تا بتوانم درک درستی از این شخصیت بزرگ پیدا کنم و آن را در کارم به اجرا دربیاورم. این هنرمند با اشاره به فضای خوب نخستین سمپوزیوم مجسمه‌سازی مشهد می‌گوید: برگزارکنندگان این سمپوزیوم، برنامه‌ریزی خوبی داشتند و فضای کاری خیلی خوبی را برای هنرمندان مجسمه‌ساز فراهم کرده‌اند.
مجسمه‌ساز باید روحیه شخصیت‌ها را در کارش لحاظ کنند
علی چراغی، مجسمه‌ساز سرشناس اهل زنجان سازنده سردیس حسین ترمه‌چی، از ساخت سردیس این هنرمند نقاش ابراز رضایت می‌کند.
او که برای این مجسمه علاوه‌بر چهره، دست هم طراحی کرده است، درباره تفاوت در ساخت مجسمه شخصیت‌ها می‌گوید: ساخت پرتره شخصیت‌های مختلف باید به‌گونه‌ای باشد که حتی اگر بیننده آن شخصیت را نشناسد، از حرکت دست‌ها یا فرم بدن بتواند از دور تشخیص دهد که مجسمه متعلق به چه شخصیتی است.
درواقع مجسمه‌ساز باید روحیه این افراد را در کارش لحاظ کند. به نظر او آنچه هنرمند از وجود خودش به اثر انتقال می‌دهد، کار را زیبا می‌کند. به گفته چراغی سمپوزیوم‌ها فضای مناسبی برای هنرمندان و دانشجویان است و یک سمپوزیوم یک هفته‌ای، چندین سال تجربه را به دانشجویان منتقل می‌کند.
از کسب تجربه درکنار استادان خوشحالم
یاسرحسینی، مجسمه‌ساز جوان خراسانی، سازنده سردیس علی رواقی، ادیب و قرآن پژوه از برگزاری این رویداد برای اولین‌بار در مشهد ابراز خرسندی می‌کند و این سمپوزیوم را اتفاقی بزرگ می‌داندکه باعث رشد و شکوفایی هنر مجسمه سازی و هنر شهری در مشهد می‌شود. به نظر او نیز فرقی نمی‌کند هر فردی چه شخصیتی را می‌سازد، چون درهرحال هر ۲۰ چهره از مفاخر و بزرگان این خطه هستند. حسینی با اشاره به حضور استادان خبره و فرهیخته در این سمپوزیوم که سطح این رویداد را بالا می‌برد، از کسب تجربه کنار آن‌ها ابراز خوشحالی می‌کند.
تصویر مناسبی از شهید فرامرز عباسی ندارم
ابراهیم پاپی‌راد، هنرمند جویای نام خراسانی، ساخت سردیس شهید فرامرز عباسی را برعهده دارد. او می‌گوید در تلاش است که فداکاری‌ها و ازخودگذشتگی‌های این شهید با مجسمه‌ای که می‌سازد، سنخیت داشته باشد. پاپی‌راد به‌دلیل نبود عکس باکیفیت از این شهید با مشکلاتی روبه‌رو شده است.
او تنها دو عکس پرتره از شهید فرامرز عباسی پیدا کرده است و نمایی از نیم‌رخ شهید ندارد: «باتوجه‌به اینکه داشتن این عکس‌ها به شخصیت سازی دقیق و بهتر کمک می‌کند، من دوست داشتم با خانواده شهید فرامرز عباسی ارتباط برقرار کنم تا عکس‌های بهتر و همچنین تصویری از نیم‌رخ شهید داشته باشم، اما متاسفانه خانواده شهید در ایران نیستند.»
با شخصیت شهید حبرانی ارتباط خوبی برقرار کردم
ساخت سردیس شهید پرویز حبرانی، یکی از فرماندهان لشکر ۷۷ خراسان، به استاد محمدحسین خیرآبادی سپرده شده است. او همان‌طور که مشغول تراشیدن جزئیات سردیس است، در ستایش شخصیت این شهید می‌گوید: در زندگی‌نامه این فرمانده شهید درباره رشادت‌هایش، مطالعه و با شخصیتش ارتباط خوبی برقرار کردم. به‌گفته خیرآبادی، حضور استادان برجسته مجسمه‌سازی کشور در مشهد، باعث می‌شود سطح هنری این شهر بالاتر برود و حرکت جدیدی در هنر شهری رخ دهد: «رقابتی نبودن این سمپوزیوم بر کیفیت آن افزوده است. فایده دیگر برپایی این رویداد ده‌روزه، این است که هنرمندان با شیوه کار یکدیگر آشنا می‌شوند و از آن مهم‌تر، مردم مجسمه‌سازی را از نزدیک می‌بینند. این اتفاق بی‌سابقه برای مشهد لازم بود و باید پیش از این‌ها رقم می‌خورد.»
جای برگزاری چنین رویدادی در خراسان، خالی بود
نادیا جوادی، سازنده مجسمه حسین زمرشیدی، می‌گوید: وقتی به من ساخت مجسمه استاد زمرشیدی پیشنهاد شد، درباره ایشان که یکی از چهره‌های ماندگار هستند، مطالعه کردم تا در ساخت مجسمه موفق‌تر باشم. جوادی با بیان اینکه جای برگزاری چنین رویدادی در خراسان خالی بود، درباره اهمیت این سمپوزیوم می‌گوید: بیشتر شهر‌ها چنین سمپوزیوم‌هایی را برگزار می‌کنند؛ چون مردم از آثار بازدید می‌کنند و با مشاهیر و مفاخرشان آشنا می‌شوند و نیز فرایند ساخت یک مجسمه را از نزدیک می‌بینند: «همچنین برای مجسمه‌ساز‌های جوان فرصت خوبی است تا درکنار استادان دیگر تجربه کسب کنند، از این‌رو امیدوارم که این رویداد در مشهد ادامه داشته باشد.»
دادن ساز در دست مجسمه ایده خودم بود
عطا صحرایی که علاوه‌بر مجسمه‌سازی با هنر موسیقی نیز آشناست، ساخت مجسمه منصور نریمان، از استادان بزرگ موسیقی خراسان، را به‌عهده دارد. او می‌گوید علاقه زیادی به موسیقی به‌ویژه موسیقی ایرانی دارد و تقریبا تمام استادان موسیقی ایران را می‌شناسد: «بخت و اقبال من بود که قرعه ساخت سردیس استاد نریمان به من افتاد.» او همچنین درباره سازی که در ساخت مجسمه منصور نریمان استفاده کرده است، می‌گوید: اینکه ساز در دست مجسمه باشد، ایده خودم بود: «هرکسی روش کار و تکنیکی دارد. ما خودمان هم به دست‌های یکدیگر نگاه می‌کنیم و از هم یاد می‌گیریم. از همه مهم‌تر مردم هستند که اگر به‌خوبی اطلاع‌رسانی شود و به تماشای این رویداد بیایند، نتیجه خوبی خواهد داشت.»
سعی می‌کنم این مجسمه، بهترین اثرم تا به امروز باشد
مرتضی دستجردی یکی از جوانان مجسمه‌ساز اهل نیشابور حاضر در این سمپوزیوم است که مجسمه عباس اخوین را می‌سازد: «خیلی از ساخت این مجسمه خوشحالم و همیشه در سمپوزیوم‌ها ساخت چهره فردی که باعث افتخار باشد، برایم جذاب است و اینکه استاد اخوین نیز خودشان قرار است برای بازدید از این مجسمه به مشهد بیایند، برایم باعث خوشحالی است.» دستجردی می‌گوید تمام تلاشش را می‌کند تا این مجسمه، بهترین اثر او تا به امروز باشد. این مجسمه‌ساز نیشابوری همچنین بر این باور است که نیشابور در حوزه مجسمه‌سازی، هنرمندان بنام زیادی دارد و دلیلش را وجود دانشگاه هنر در این شهر می‌داند که بستر آموزشی مناسبی برای هنر در این شهر فراهم آورده است.
برپایی این سمپوزیوم باعث آشنایی مردم با مجسمه‌سازی می‌شود
زهرا موسوی‌اصل، یکی از دو مجسمه‌ساز زن حاضر در این سمپوزیوم و اهل مشهد است. او که مجسمه شهید محمود صارمی را می‌سازد، می‌گوید: آشنایی زیادی با این شهید نداشته است، اما بعد از آنکه ساخت مجسمه شهید صارمی به او واگذار شده، درباره این شهید خبرنگار اطلاعات بیشتری کسب کرده است. موسوی برای ساخت این سردیس به‌دلیل نبود عکس باکیفیت از شهید صارمی و همچنین تصویر نیم‌رخ او با مشکلاتی نیز روبه‌رو شده است، از همین‌رو ماکتی به‌صورت ذهنی ساخته است تا زاویه‌های صورت را پیدا کند. او همچنین با بیان اینکه پیش از این، بحث مجسمه‌سازی در مشهد تنها به جشنواره استقبال از بهار محدود می‌شده است، می‌گوید: برپایی این رویداد‌ها و دورهم جمع شدن استادان در مشهد باعث می‌شود مردم با هنر واقعی مجسمه‌سازی آشنا شوند.
تنوع در این سمپوزیوم زیاد است
«تنوع استادانی که در این سمپوزیوم حضور دارند، از نظر تکنیکی زیاد است. همین موضوع باعث شده است تنوع فرمی، موضوعی و تکنیکی نیز بسیار زیاد باشد. قطعا با این شرایط، خروجی کار هم درخورتوجه و جذاب‌تر خواهد بود.» این‌ها را هادی عارفی‌منش که مجسمه شهید علی اندرزگو را می‌سازد، می‌گوید و بر این باور است که گردهمایی هنرمندان گوناگون از تمامی اقوام، به تنوع و جذابیت کار کمک می‌کند. به‌گفته این مجسمه‌ساز، مطالعه درباره شخصیت سوژه به هنرمند تصویر ذهنی می‌دهد و هنرمند می‌تواند آن را در فیگور مناسبی طراحی و اجرا کند. بر این اساس، او سعی کرده است شهید اندرزگو را در حالتی مجسم کند که شخصیت مبارزش، مشهود باشد.
این سمپوزیوم، مجسمه‌سازی را در مشهد ارتقا می‌دهد
هاشم شفیعی، مجسمه‌ساز خراسانی که سازنده مجسمه مرحوم رضا سعیدی است، بر این باور است برگزاری این سمپوزیوم اتفاق به‌موقعی بود: «فعالیت هنرمندان مجسمه‌ساز در این رویداد، هنر مجسمه‌سازی در مشهد را ارتقا می‌دهد. مجسمه‌سازی در مشهد با زندگی مردم پیوند خورده است و شهروندان مشهدی عادت کرده‌اند هرچندوقت یک‌بار یک المان در شهرشان ببینند و حتی این المان‌سازی ذائقه آن‌ها را تغییر داده است. سمپوزیوم می‌تواند ذائقه مردم را ارتقا دهد. امیدوارم مشهد، مرکز تولید المان‌های دائمی و مجسمه‌های هنری در کشور شود.»
دوست داشتم سردیس استاد ترمه‌چی را بسازم
امیرمهدی وثوق، مجسمه‌ساز جوان مشهدی، ساخت مجسمه محمد خادم، کشتی‌گیر مطرح و تنها ورزشکاری را که مجسمه‌اش در این سمپوزیوم ساخته می‌شود، برعهده دارد. به نظر او، در دنیای حرفه‌ای فرقی نمی‌کند ساخت چه شخصیتی به هنرمند واگذار شود. مجسمه‌ساز باید تنها آن وظیفه‌ای را که برعهده دارد، به‌خوبی انجام دهد و کار را عالی پیش ببرد. وثوق همچنین با اشاره به علاقه‌اش به ساخت سردیس حسین ترمه‌چی در این سمپوزیوم، به‌دلیل شناختی که از این نقاش پیش از فوتش داشته است، درباره ساخت مجسمه محمد خادم می‌گوید: کشتی، ورزش بومی خراسان است و من خودم این ورزش را دنبال می‌کنم. از طرف دیگر ساخت مجسمه محمد خادم که قهرمان کشتی بوده است و هر دو پسرش باعث افتخار مشهد و ایران هستند، برای من موجب خوشحالی است.
استادان حاضر در این سمپوزیوم، وزنه‌ای در مجسمه‌سازی هستند
فردین اسفندیاری، جوان‌ترین مجسمه‌ساز این سمپوزیوم و فرزند مجسمه‌ساز پیشکسوت مشهدی، افشین اسفندیاری است. او که سردیس شهید ابراهیم فخرایی را می‌سازد، می‌گوید: من قبلا هم بر روی ساخت سردیس این شهید، کار کرده بودم و مطالعاتی در این زمینه داشتم و بیوگرافی شهید را می‌دانستم. توانستم از برادر او تصاویر بیشتری بگیرم که این موضوع به بهتر شدن کار من کمک خواهد کرد.
او یکی از نتایج خوب این رویداد را افزوده شدن ۲۰ سردیس فاخر در شهر دانسته، می‌گوید: هرکدام از استادانی که اینجا حضور دارند، وزنه‌ای در مجسمه‌سازی کشور هستند و این موضوع برای خود من خیلی آموزنده است: «امیدوارم این اتفاق ادامه‌دار باشد و در آینده هم شاهد رویداد‌های این‌چنینی در مشهد باشیم.»
منبع: روزنامه خراسان
