تولید‌کنندگان فرش دستباف از مشکلات خود می‌گویند
خوش نقش ونگارهای ایرانی در تمام دنیا زبانزد است؛ از اروپا گرفته تا شاخ آفریقا، قاره آمریکا و حتی اقیانوسیه. بسیاری از سازمان ها و نهادهای بین المللی، افتخارشان این است که زیر پای میهمانانشان فرش ایرانی گسترانیده اند. در سال های اخیر، هندی ها، چینی ها و پاکستانی ها شروع کرده اند به تقلید از این صنعت اما هیچ یک نتوانسته اند این گوهر را آن گونه که ما خلق می کنیم، تولید کنند. با تمام این تفاصیل، حال وروز فرش دستباف ما خیلی خوب نیست. برای پیگیری مشکلاتِ «بااصناف» این شماره به سراغ تولید‌کنندگان فرش های دستی در بازارهای فرش مشهد می رویم و پای درددل و گلایه هایشان می نشینیم.
محمودی که یکی از کاسبان سرشناس بازار فرش مشهد در خیابان شهید اندرزگو و در نزدیکی حرم است، می گوید: برای تولید یک فرش دستباف به مواد اولیه ای مانند پشم، نخ و ابریشم نیاز داریم که برخی از استرالیا، نیوزیلند و چین وارد می شود، اما باتوجه به گرانی دلار، این هزینه ها تا چندبرابر قیمت گذشته افزایش یافته است.
وی با اشاره به گرانی مواد اولیه داخلی ادامه می دهد: مدتی است که قیمت پشم و نخی هم که تولید داخل است، نسبت به گذشته افزایش زیادی یافته و همین موضوع باعث کاهش تولیدات در کارگاه ها شده است.
افزایش دستمزدها
وی خاطرنشان می کند: درکنار تورم و گرانی این روزها، افزایش دستمزد بافنده ها نیز عامل مهمی برای گرانی قیمت فرش بوده است، زیرا بافت فرش با همان دستمزدهای گذشته برای بافنده مقرون به صرفه نیست و یکی از دلایل کاهش ١٠درصدی تولید فرش دستباف هم همین مسئله است.
بازار بدون خریدار
محمودی با اشاره به افزایش سه تا چهاربرابری قیمت فرش در ماه های اخیر، بیان می کند: باتوجه به اینکه خانواده ها به فرش دستباف به عنوان یک کالای ضروری و اولیه نگاه نمی کنند، بخش زیادی از همان فرش هایی که تولید می شود، نیز در بازار و در مغازه ها به فروش نمی رسد.
وی ادامه می دهد: باتوجه به وضعیت اقتصادی نه چندان مناسب، مردم به خرید فرش ماشینی بیشتر گرایش دارند و درحال حاضر بیشتر شهروندان توانایی خرید فرش دستباف را ندارند و با بودجه اندکی که دارند، ترجیح می دهند فرش ماشینی
بخرند.او تأکید می کند: این روزها در بازار فقط گذران وقت می کنیم، زیرا نه خریداری در بازار داخلی داریم و نه بازار صادراتی، اقبالی به ما نشان می دهد. کارمان شده است تماشای فرش ها و فروش نرفتنشان! به قول بازاری ها، مدت هاست که از جیب
می خوریم.
بازاری که تاریخی است اما….
محمودی می‌گوید: حدود ٢٠سال قبل بود که میراث فرهنگی برای مرمت و بازسازی این بازار بزرگ و تاریخی مشهد وعده هایی داد. بعد از مدتی هم اعلام کردند بازاریان باید ۵٠درصد هزینه ها را پرداخت کنند اما بازهم کار انجام نشد و به شهرداری واگذار شد. شهرداری هم از سال گذشته درقالب مشارکت ۵٠درصدی درحال بررسی مراحل کار است. وی بیان می کند: در بیشتر کشورها هنگامی که ضریب فروش در محصولی چه صنعتی، چه هنری و چه دستی کاهش می یابد، مالیاتی از اعضای آن صنف دریافت نمی شود و دولت هم از آن صنف و صنعت حمایت می کند تا اعضایش دچار سرخوردگی
نشوند.
او می افزاید: در یک سال گذشته، عرضه و تقاضا در بازار بسیار کم شده و حتی تعدادی از مغازه های بازار تعطیل شده است.
تغییر شغل به ساعت فروشی
در ادامه سری به بازار بزرگ فرش در خیابان امام رضا(ع) می زنیم؛ بازاری که تعداد زیادی از مغازه هایش تبدیل به ساعت فروشی شده است. از پله ها پایین می رویم. اغلب مغازه ها یا تعطیل است یا به گفته یکی از کسبه، مدت هاست که مالک بازگشایی شان نکرده است. به سراغ مغازه ای می روم که چند نفری درحال تا زدن فرش در آن هستند.
علیزاده با اشاره به اینکه در این روزها بازار فرش تقریبا فلج شده است، می گوید: از کدام مشکلمان بگوییم؟ بزرگ ترین مشکل ما گرانی حاکم بر بازار است که راه حلی هم ندارد.
وی بیان می کند: حتی صادرکنندگان نیز از این قضیه درامان نمانده اند و توانی برای صادرات ندارند.
خوابیدن سرمایه ها در بازار فرش
شیرمحمدی نیز که یکی از کسبه قدیمی بازار است، می گوید: از سال١٣۵۵ که وارد این حرفه شدم، همیشه مشکلاتی بوده است اما از سال قبل با مشکلاتی دست وپنجه نرم می کنیم که قبلا با آن روبه رو نبوده ایم.
وی با اشاره به تعداد زیاد فرش های پرداخت نشده جلوی مغازه اش، توضیح می دهد: این فرش ها مدتی است که بافته شده است اما آن ها را برای پرداخت نمی بریم؛ چراکه دیگر خریداری نیست و هزینه پرداخت هم به دیگر سرمایه ای که مدت هاست در این مغازه خوابیده، اضافه می شود.
افزایش چهاربرابری قیمت رنگ آمیزی
وی ادامه می دهد: تا اسفند سال گذشته، هزینه رنگ آمیزی نخ به ازای هر ۵/۴کیلو، ۶٠هزار تومان بود اما حالا برای همان مقدار نخ باید ٢۴٠هزار تومان پرداخت کنیم. برای بافت یک فرش٣ در ۴ به ٩٠کیلو نخ رنگ آمیزی شده نیاز داریم. ضمن اینکه قبلا هزینه های مواد اولیه را به صورت ضمانتی و اقساطی پرداخت می کردیم اما حالا فقط باید نقد پرداخت کنیم.
او ادامه می دهد: این کار در اصفهان و یزد انجام می شود اما مدتی است که ابتدا باید هزینه ها را پرداخت کنیم و با تاخیر، نخ ها را تحویل
بگیریم. شیرمحمدی با اشاره به مشکلات موجود بر سر راه خرید نخ های خارجی می گوید: برای خرید این نخ ها باید به دفتری در خواف برویم و در ابتدا هزینه را واریز کنیم، درحالی که دو ماه بعد نخ ها را تحویل می دهند اما در گذشته برای همین سفارش ها هیچ مشکلی وجود نداشت و ابتدا اجناس را تحویل می گرفتیم و بعد بهای آن را به صورت چک مدت دار
می پرداختیم.
منبع: شهرارا
