کابوس ۲۹۶ هزار واحد مسکونی ناپایدار!

تاکنون مطالعات و بازآفرینی ۹۷ شهر استان با مساحت ۱۶ هزار و ۹۶۵ هکتار صورت گرفته است که ۷ هزار و ۱۱۴ هکتار از این میزان مربوط به بافت های فرسوده است. همچنین مطابق آمارهای ارائه شده از سوی مسئولان راه و شهرسازی خراسان رضوی ۲۹۶ هزار و ۶۸۴ واحد مسکونی ناپایدار در مقابل زلزله در سطح استان شناسایی شده است. اهمیت توجه به این آمار در جایی دوچندان می شود که مطابق آمارهای ارائه شده از سوی موسسه ژئوفیزیک (مرکز لرزه نگاری کشوری)، خراسان رضوی به عنوان زلزله‎خیزترین استان ایران در سال جاری شناخته شده است.

محمدرضا اسدی، معاون بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان، درباره آمار مناطق دارای بافت های فرسوده و نیازمند مقاوم سازی در استان به «خراسان رضوی» می گوید: درمجموع سه گونه بازآفرینی برای محدوده هدف در استان داریم که شامل بافت فرسوده، بافت تاریخی و سکونتگاه های غیررسمی است. در استان خراسان رضوی کارهای مطالعات و بازآفرینی ۹۷ شهر را انجام دادیم. وی می افزاید: مساحت این شهرها درمجموع ۱۶ هزار و ۹۶۵ هکتار است؛ یعنی در کل استان این میزان محدوده هدف بازآفرینی ماست. از این میزان ۷ هزار و ۱۱۴ هکتار مربوط به بافت فرسوده، ۴ هزار و ۵۹۷ هکتار مربوط به بافت تاریخی و ۵ هزار و ۲۵۴ هکتار مربوط به سکونتگاه های غیررسمی است. یک‎سری از این  ۹۷ شهر را در قبل سال ۱۴۰۰ و مابقی را هم در دولت سیزدهم شناسایی کردیم. مطالعات حدود ۳۱ شهر را قبل از سال ۱۴۰۰، ۲۱ شهر را در سال ۱۴۰۱ و ۴۵ شهر را نیز در سال ۱۴۰۲ انجام دادیم. اسدی در پاسخ به این سوال که چه میزان اصلاحات روی هر کدام از بافت ها به تفکیک صورت گرفته است، می گوید: درخصوص موضوع مساحت بافت فرسوده نمی توان درصد خاصی را بیان کرد و تنها می توان گفت که محلات هدف بازآفرینی واقع در این بافت ها اگر به متوسط شاخص سرانه های شهری برسند، می توانند از بافت خارج شوند. اداره کل راه و شهرسازی با همکاری سایر دستگاه های عضو ستاد بازآفرینی شهری استان با تعریف پروژه های گوناگون تلاش می‎کنند تا این محلات به متوسط سرانه شهری برسند و جشن خروج از محلات کم برخوردار بگیرند. وی تصریح می‎کند: در این گونه های تعریف شده کارهای مختلفی از قبیل  کارهای روبنایی، زیربنایی ، تملک و نوسازی را انجام دادیم. گذشته از این‎ها یک‎سری کارهای ترویجی فرهنگی و آموزشی را هم برای محلات داریم. در مجموع پروژه‎ها در سطح این محلات شامل پروژه های عمرانی و فرهنگی، آموزشی و غیره است. اسدی خاطرنشان می کند: درمجموع کارهایی که در سطح استان و شهر مشهد انجام می شود، بازخورد همه این‎ها را از شهرداری ها دریافت می‎کنیم که دبیر ستاد بازآفرینی هر شهری هستند؛  یعنی در هر شهر یک ستاد بازآفرینی طبق مصوبات قانونی دولت تشکیل دادیم که این ستادهای بازآفرینی مشکلات و تنگناها را شناسایی می‎کنند که در قالب برنامه «اقدام مشترک» به ما اعلام می‎کنند. وی تصریح می کند: کلیه دستگاه‎های متولی در امر بازآفرینی در این برنامه سهم دارند، به طوری‎که طبق قانون، دستگاه‎ها موظف هستند حداقل ۳۰ درصد برای بازآفرینی شهری در محلات

کم برخوردار اعتبار بگذارند. وزارت راه و شهرسازی که شرکت بازآفرینی شهری در استان‎ها و اداره کل راه و شهرسازی است، متولی تامین اعتبار برای مابقی این پروژه هاست.

معاون بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی  در پاسخ به این سوال که برای بافت های فرسوده چه میزان اعتبار تعلق گرفته است، می گوید: مجموع اعتباراتی که در سال ۱۴۰۲ برای محلات هدف بازآفرینی در استان هزینه شده است، هزار و یک میلیارد ریال است. برنامه هایی که از شرکت بازآفرینی شهری می آید، بحث موافقت‎نامه های تملک دارایی است که تا پایان شهریورماه هر سال باید هزینه ها انجام شود؛ یعنی اعتبارات سال ۱۴۰۱ را تا پایان شهریورماه ۱۴۰۲ هزینه کردیم و برای اعتبارات سال ۱۴۰۲ پیش نویس موافقت نامه های اولیه آن تهیه شده است که در بودجه ۱۴۰۳ درنظر گرفته می شود. تاپایان شهریورماه، ما موظف بودیم اعتبارات سال ۱۴۰۱ را هزینه کنیم. وی خاطرنشان می کند: تقریبا تمام اعتباری را که شرکت بازآفرینی شهری در قالب تملک دارایی به ما داده است، صد درصد هزینه کردیم. وی در توضیح جزئیات بیشتر درباره اعتبارات به تفکیک طرح ها می گوید: در یکی از طرح هایمان به نام بهسازی بافت های فرسوده و سامان‎دهی حاشیه شهرهای کلان‎شهرهای مذهبی ۵۰۶ میلیارد ریال به مشهد اختصاص یافت که آن را هزینه کردیم. در طرح دیگر اعتباری برای سکونتگاه‎های غیررسمی داریم که حدود ۲۶۶ میلیارد ریال هزینه  کردیم. همچنین برای بافت فرسوده مرکزی چیزی حدود ۲۲۹ میلیارد ریال هزینه کردیم. مجموع این‎ها کل اعتبارات ما می شود.

معاون بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی  در پاسخ به این‎که چه میزان اصلاحات برای مقاوم سازی منازل مسکونی انجام شده است، می گوید: در کل استان تعداد واحدهای ناپایدار مسکونی ما ۳۲۷ هزار و ۲۶۲ واحد است که از این تعداد در برنامه چهارساله‎ای که طی سال‎های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ به ما اعلام شده است، ۵۶ هزار و ۲۳۶ واحد برنامه ابلاغی ما طی این سال‎هاست. تاکنون سهمیه دوساله ما با میزان ۲۸ هزار و ۱۱۸ واحد بوده است که از این میزان ۳۰ هزارو ۵۷۸ واحد را نوسازی کردیم؛ یعنی چیزی بیش از صددرصد برنامه دوساله را محقق کردیم. از این ۳۰ هزار و ۵۷۸ مورد در کل استان میزان ۲۳ هزار واحد مربوط به شهر مشهد بود. در شهر مشهد هم بیشتر نوسازی ما در گونه بافت فرسوده مرکز شهر است.  وی در پاسخ به این سوال که اعتبارات هزینه شده برای مقاوم سازی مناطق مسکونی چقدر بوده است، می گوید:  با توجه به تبصره ۱۸ و این‎که خودمالکی هم هستند، عدد خاص نمی توان تعیین کرد. ما صرفا نوسازی بر اساس پروانه را عنوان می کنیم. اسدی در پاسخ به این سوال که بافت فرسوده در کدام مناطق مشهد بیشتر است، بیان می‎کند: بافت فرسوده مشهد بیشتر اطراف حرم است و کمترین آن را هم چون آمار دقیق ندارم، نمی‎توانم بگویم. در شهرستان ها هم به ترتیب تربت حیدریه، نیشابور و سبزوار بیشترین بافت های فرسوده را داشته اند. کمترین میزان هم مربوط به شهرهای کوچک زیر ۲۵ هزار نفر است. وی خاطرنشان می کند: چون در بحث زلزله‎خیزی بحث ناپایداری سازه های مسکونی مطرح است، موظف هستیم این بحث را تا جایی که می توانیم جلو ببریم. ما ۳۲۷ هزار و ۲۶۲ واحد ناپایدار در مقابل زلزله را داشتیم که طبق برنامه ابلاغی تاکنون نزدیک به ۳۰ هزار و ۵۷۸ واحد را نوسازی کردیم و هدفمان این است برنامه ای که دولت برایمان در نظر گرفته ۵۶ هزار و ۲۳۶ مورد را در این دولت انجام دهیم که قطعا محقق خواهد شد.

معاون بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی  در پاسخ به این سوال که در بحث اجرای این طرح ها چه مشکلات و موانعی وجود دارد، بیان می کند: انجام پروژه های عمرانی مستلزم همکاری دستگاه های بین بخشی از جمله شهرداری و سایر دستگاه های خدمات رسان مثل شرکت آب و فاضلاب، برق، مخابرات و… است و در ضلع دیگر این موضوع مردم هستند. از شرکت های خدمات رسان انتظار می رود اعتبار بیشتری در بافت فرسوده بگذارند و به پروژه های بازآفرینی اکتفا نکنند. دوم این که اگر ساخت و سازی  اتفاق می افتد و پروژه ای در هر محله ای انجام می شود، با مردم این مناطق در جهت اخذ مجوزها همکاری بیشتری کنند. مسئله سوم این است که بانک ها برای تخصیص تسهیلات با محلات هدف همکاری بیشتری کنند و تضامین را کاهش بدهند به طوری که افراد بتوانند سند زمین را در گرو بانک بگذارند. تسهیلات بانکی ۵۵۰ میلیون تومان در شهر مشهد و برای شهرستان ها ۴۵۰ میلیون تومان است. در بخش مردمی از مردم انتظار است در بحث نوسازی و تملک ها همکاری کنند؛ چون هدف ایجاد فضایی مطلوب برای ساکنان منطقه است. اسدی تصریح می کند: در شهرداری های مشهد و سایر شهرستان ها در بحث صدور پروانه تخفیفاتی را می دهند  که در برخی از شهرستان ها و شهرهای استان شاید تخفیف صددرصدی ندهند. انتظار می رود تخفیف های صدور پروانه را با تخفیف صددرصد اعمال کنند. وی ادامه می دهد: شهرداری مشهد تاکنون همکاری خوبی داشتند، اما انتظار ما در تصویب برنامه اقدام مشترک است. مشهد تنها شهری است که هنوز برنامه اقدام مشترک خود را مصوب نکرده است. یعنی تمام شهرستان ها ارائه داده اند، اما شهری به این بزرگی و کلان شهر مشهد هنوز برنامه اقدام مشترک خود را ارائه نکرده است. اسدی در توضیح جزئیات ادامه می دهد: برنامه اقدام مشترک، برنامه جامعی است که شهرداری هر شهر به عنوان دبیر بازآفرینی، مشکلات را در محلات احصا و برای آن ها پروژه تعریف می کند. با ارائه آمار و ارقام در ستاد استان این پروژه ها در آن جا مصوب می شود. در مرحله بعد اعتبارات مصوب می شود. به میزان  اعتبارات سالیانه  ما اولویت بندی می کنیم و برای آن پروژه ها اعتبار می گذاریم. یعنی اگر پایه و اساس این کار نباشد، عملا سردرگرم هستیم چون نمی دانیم در کدام محله بیشتر و در کدام محله کمتر نیاز داریم. این وظیفه اصلی شهرداری است که باید برنامه اقدام مشترک را تا پایان شهریور ماه به ما تحویل می داد، اما هنوز تحویل نداده است و البته این روزها یک سری اقداماتی در این راستا انجام داده که هنوز مصوب نشده است.

منبع : روزنامه خراسان