حیاتی ترین پروژه برای سامان‌دهی فاضلاب کشف رود فقط یک دهم از اعتبارات دولتی را دریافت کرده و وعده تزریق ۵۳ میلیارد تومان تسهیلات برای تسریع در ساخت آن هم بعد از یک سال هنوز محقق نشده است!
لجنزار فاضلاب پا بر گلوی بزرگ‌ترین کهن رود پهنه شرقی کشور گذاشته و سینه آن را غرق در سیاهی کرده است. با وجود این، همچنان روزانه تا ۳۰۰ تانکر، فاضلاب خود رادر کشف رود تخلیه می کنند و از سوی دیگر موتورپمپ ها این فاضلاب را پای مزارع کشاورزی می کشانند و محصول نهایی هم پای سفره مردم می آید! پرونده بزرگ‌ترین فاجعه زیست محیطی شرق کشور پس از گذشت سال ها هنوز بسته نشده است. کشف رود دارد در مرداب تباهی فرو می رود، اما مسئولان و متولیان امر با تخصیص ندادن اعتبارات کافی و تاخیر در عملیات اجرایی به تماشای این فاجعه زیست محیطی نشسته اند. تصفیه خانه سپتاژ به عنوان یکی از حیاتی ترین پروژه ها در نجات کشف رود که قرار است با احداث آن بساط فاضلاب‌های تانکری را که هر روز در کشف رود تخلیه می شود، جمع کند، لنگ همین وعده های محقق نشده است؛ حدود چهار سال از زمان تصویب بودجه ۱۶۰ میلیاردی برای احداث تصفیه خانه سپتاژ می‌گذرد، اما با گذشت این زمان کمتر از ۱۰ درصد این اعتبار تخصیص پیدا کرده است! به گزارش «خراسان»، این بی مهری های دولت و نادیده گرفتن اعتبارات کافی برای نجات کشف رود به همین جا ختم نمی‌شود. دی ماه سال گذشته نیز معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست کشور که به تماشای فاجعه کشف رود آمده بود، به شهرداری مشهد ضرب‌الاجل داد که ۶ ماه دیگر تصفیه خانه سپتاژ را آماده می خواهد. همان زمان اعلام شد که «با پیگیری های انجام شده و متعاقباً سفر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، حسب دستور وی و پیگیری و تصویب از صندوق ملی محیط زیست کشور، مبلغ ۵۳ میلیارد تومان توسط صندوق ملی محیط زیست برای تکمیل تصفیه خانه سپتاژ از طریق بانک عامل، در اختیار شهرداری مشهد قرار خواهد گرفت.» این در حالی است که حدود یک سال از این ماجرا می‌گذرد و هنوز این ۵۳ میلیارد تومان برای تکمیل تصفیه خانه سپتاژ و جمع کردن بساط فاضلاب های تانکری جاری در کشف رود، در اختیار شهرداری مشهد قرار نگرفته است. این وعده های تحقق نیافته خودش قوز بالا قوزی برای نجات کشف رود شده است. وعده شهردار مشهد هم که اعلام کرده بود تا پایان سال ۱۴۰۲ تصفیه خانه سپتاژ به بهره برداری خواهد رسید، عملا محقق نخواهد شد چرا که مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری مشهد ابراز امیدواری کرد که شاید در ۶ ماه دوم سال ۱۴۰۲ شاهد بهره برداری از این پروژه حیاتی برای نجات کشف رود باشیم. همه این تعلل ها و سرعت کند تکمیل این پروژه در حالی است که ابعاد این فاجعه زیست محیطی آن‌قدر گسترده است که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در دی ماه سال گذشته درباره این وضعیت اسفبار اظهار کرده بود: «ما به عنوان مسئولان حق نداریم در ۴ هزار هکتار زمین کشاورزی اطراف کشف رود سم وارد سفره مردم کنیم، این جنایت است.» علاوه بر این طی روزهای اخیر نیز کمپینی برای سامان‌دهی فاضلاب های کشف رود در فضای مجازی آغاز شده و در حال پیگیری است.
فقط حدود یک دهم از اعتبارات دولتی پرداخت شده است
حسین مختاری، مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری مشهد که مسئولیت ساخت و بهره برداری از پروژه تصفیه خانه سپتاژ را بر عهده دارد، در پاسخ به وضعیت پیشرفت این پروژه به «خراسان» می گوید: تصفیه خانه سپتاژ کشف رود حدود ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، قرارداد این پروژه در سال ۱۳۹۹ حدود ۷۰ میلیارد تومان بود و کار شروع شد، در آن سال ها در دولت بودجه ای حدود ۱۶۰ میلیارد تومان برای کشف رود تصویب و قرار شد این بودجه به شهرداری مشهد هم به عنوان فرماندهی نجات کشف رود تزریق شود. متاسفانه از این ۱۶۰میلیارد تومان در سال های گذشته تاکنون ۱۵میلیارد تومان تخصیص داده شده است! یعنی حدود یک دهم. بنابراین هر کاری انجام شده با هزینه شهرداری بوده است. وی می افزاید: تاکنون با تعدیل، حدود ۸۰ میلیارد تومان آن‌جا هزینه کردیم و پیشرفت این پروژه ۵۰ درصد بیشتر نیست چون طی این سال‌ها تغییرات تورمی منجر شده تا هزینه هایی که پیمانکار برآورد کرده بود، تغییرات فاحشی پیدا کند. بنابراین پروژه کشف رود طی یک و نیم تا دوسال گذشته رشد بسیار کمی داشته و پیشرفت چندانی نداشته است چراکه دولت قرار بوده این هزینه ها را به شهرداری بدهد، اما نداده است و منابع مالی شهرداری هم محدود است. مختاری در پاسخ به این سوال که این میزان اعتبار تا چه زمانی باید پرداخت می شد؟ می گوید: بر اساس پیشرفت پروژه و اعتبار دولت حداکثر ظرف یک سال تا یک و نیم سال باید پرداخت می شد، اما شهرداری در کشف رود چه در سپتاژ و چه در مهندسی رودخانه و بستر در مجموع بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه کرده است. وی تصریح می کند: این بودجه های دولتی را معمولا سازمان برنامه باید پیگیری کند، تخصیص های آن را بگیرد و به استانداری بدهد و آن‌ها نیز به شهرداری بدهند. در این راستا ما باید مکاتبه کنیم که هزاران بار مکاتبه کردیم، مراجعه هم کردیم، اصل این بودجه مستقیم به ما داده نمی شود و باید به سازمان برنامه داده شود تا از طریق استانداری به ما تفویض شود، اما هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است.
تسهیلات ۵۳ میلیاردی که قول معاون رئیس جمهور بود هم نیامد!
از مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری مشهد درباره سرنوشت قول معاون رئیس جمهور برای پرداخت تسهیلات ۵۳ میلیاردی به منظور تکمیل تصفیه خانه سپتاژ سوال می کنیم که پاسخ می دهد: مصوبه ای هم در سال گذشته داشتیم که سازمان محیط زیست در آن زمان قبول کرد که از محل صندوق محیط زیست مبلغ ۵۳ میلیاد تومان را به صورت وام به شهرداری مشهد برای تصفیه خانه سپتاژ بدهد، اما پرداخت این وام هم به دلیل مشکلات متعدد اداری که در بانک توسعه تعاون و خود صندوق محیط زیست داشت، خیلی طولانی شد. درحال حاضر هم تقریبا با پیگیری های بسیار زیاد در آخرین مراحل تصویب خود به سر می برد تا بتوانیم این وام را در قبال ارایه صورت وضعیت، از بانک توسعه تعاون دریافت کنیم. وی تصریح می کند: بنابراین مجموعه مشکلات مالی طی این دوسال گذشته به خاطر عدم تخصیص اعتبارات دولتی، منابع مالی محدود شهرداری و طولانی شدن این وام باعث شد این پروژه روی همین ۵۰ درصد متوقف شود. مختاری در پاسخ به این سوال که این وام را چه زمانی دریافت می کنید؟ بیان می کند: این وام تقریبا آماده پرداخت است و ما باید مشکل را با پیمانکار حل کنیم. برای این منظور یا باید بتوانیم لایحه ضرر و زیان آن را مصوب کنیم که پیمانکار بتواند کار را با قدرت شروع کند یا این‌که با این پیمانکار، کار را فسخ کنیم و با پیمانکار جدیدی کار را شروع کنیم، در این باره در مرحله تصمیم گیری هستیم. مختاری تاکید می کند: این وام را از سال گذشته آقای سلاجقه (معاون رئیس جمهور) در جلسه ای تصویب کرد، اما روند تخصیص آن یک سال طول کشید که تا یکی دو هفته قبل آخرین اقدامات آن انجام شد و تقریبا آماده است و مشکلی ندارد. پیمانکار ما باید کار کند و وضعیت را به بانک ارائه بدهیم و آن‌ها هم پولش را پرداخت کنند که تقریبا این حل شده است. مختاری می گوید: علاوه بر این ما در سال کلی هزینه های انتظامات و حراست کشف رود را می دهیم چون تخلفاتی مثل برداشت غیر مجاز آب، خسارت به درختان یا تخلیه فاضلاب و… وجود دارد که بابت انتظامات و نگهداری آن فضاها، مقداری زیادی هزینه
می دهیم که این ها هزینه هایی است که به شهرداری تحمیل شده و محلی برای دریافت آن نداریم. لذا این مسائل منجر می‌شود پییشرفت پروژه بدون حمایت دولت کند شود. وی می افزاید: هزینه جاری (نگهداری) کشف رود ۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلون تومان بوده است که در اصلاح بودجه به ۲۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان اصلاح شده است.
دستور فعال کردن مجدد پروژه
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری مشهد در توضیح اقدامات اخیر برای احداث تصفیه خانه سپتاژ نیز می گوید: طی دو سه ماه اخیر با دستوری که داده شد مجدد تلاش مضاعفی را شروع کردیم، چون جلسه ای در استانداری با حضور آقایان پژمانفر و خدایی گذاشته شد و اعلام کردند که مشکلات پیمانکار را حل کنیم و پروژه را دوباره فعال کنیم. بعد از آن جلسه که مصوباتی داشت، به پیمانکار و دستگاه نظارت خودمان دستوراتی را ابلاغ کردیم که محاسبه کنند این پروژه در چه مرحله ای از ضرر و زیان است چون تعدیل هایی که مصوب شده جوابگوی هزینه های پیمانکار نیست. از این رو باید این را به شورای فنی استان ببریم و در قالب یک لایحه ضرر و زیان برای پیمانکار قیمت های جدید را بگیریم. وی می افزاید: در یک قسمت هایی برای پیمانکار با تعدیل ها کار می صرفد که ما آن‌ها را فعال کردیم و روزانه ۳۰ تا ۴۰ نیروی پیمانکار در قسمت های سیویل آن مشغول به کار هستند و پروژه از حالت رکودش خارج شده است، اما تا این مصوبات را از شورای فنی استان بگیریم و ابلاغ کنیم، امیداریم آن قسمت های دیگر نیز فعال شود.
خروج کشف رود از منطقه حفاظت شده در یک ماه گذشته
مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری مشهد با اشاره به انجام ۲۵۰ هکتار درختکاری در کشف رود اظهار می کند: تا امروز اجازه بارگذاری در کشف‌رود را نداشتیم چون کشف رود منطقه ویژه حفاظت شده اعلام شده بود، در مناطق ویژه حفاظت شده هم هیچ گونه اقدامی در زمینه پروژه های اقتصادی و… را نمی توان انجام داد. خوشبختانه در یک ماه قبل در شورای عالی محیط زیست کشور، کشف رود از منطقه حفاظت شده خارج شد، یعنی در جاهایی که بستر جواب می‌دهد و امکان بارگذاری اقتصادی وجود دارد، بخشی از هزینه های ما می‌تواند برگردد. البته این مستلزم زمان است چون یک تا دوسال طول می کشد تا این پروژه ها توسط مشاور ما تعیین و مصوب و برای آن سرمایه گذار پیدا شود.
وعده بهره برداری؛ نیمه دوم سال ۱۴۰۳!
در ادامه به وعده ۲۹ تیرماه شهردار مشهد اشاره می کنیم که در آن جا محمدرضا قلندر شریف وعده داده بود «تا پایان سال تصفیه خانه سپتاژ به بهره برداری خواهد رسید.»؛ وعده ای که به نظر می رسد با این شرایط حتی نزدیک به تحقق هم نباشد. مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری مشهد در این زمینه می گوید: با قیمت های موجود برآورد ما این است برای تکمیل ۵۰ درصد دیگر این پروژه بین ۱۵۰ میلیارد تا ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر هزینه نیاز است. هر چند هرسال ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان بر اساس بودجه ای که داریم، برای آن می گذاریم اما باعث می‌شود روند کار طولانی شود. عزم بر آن است که تا انتهای سال آینده حتما سپتاژ به پایان برسد. پروژه برای این‌که به بهره برداری برسد، هنوز کار دارد. اما امیدوارم در ۶ ماه دوم ۱۴۰۳ این اتفاق رقم بخورد.
منبع : روزنامه خراسان
