پیام‌های ستون سمت راست بخشی از پیامک‌هایی است که در روزهای اخیر، از سوی مخاطبان صفحه حرف‌مردم خراسان‌رضوی به دستمان رسیده. هرسال، با فرا رسیدن زمان ثبت نام دانش آموزان در مقاطع جدید تحصیلی، والدین دانش‌آموزان با چالش‌های کوچک و بزرگی مثل دریافت کمک های نقدی اجباری توسط مدارس، خرید اجباری لباس فرم که گاهی به‌دلیل زد و بند بین برخی مدیران مدارس با مراکز زیرپله‌ای تولید لباس فرم شکل می‌گیرد، سخت‌گیری‌های ثبت‌نام براساس طرح آدرس که گاهی به تنظیم قولنامه‌های صوری از سوی والدین می‌انجامد و مسائلی شبیه به این، دست به گریبانند. با توجه به این که استان خراسان رضوی دارای یک میلیون و ۲۳۰ هزار دانش آموز است که حدود ۹ درصد دانش آموزان کشور را تشکیل می دهند و این روزها، دقیقا در اوج آمد و رفت اولیای دانش آموزان مقاطع مختلف برای ثبت‌نام قرار داریــم، به‌شکل سرزده به اداره کل آموزش و پرورش خراسان‌رضوی رفتیم تا با «رئیس اداره ارزیابی عملکرد و پاسخ گویی به شکایات» این اداره (مدیرکل به دلیل حضور در ملاقات عمومی، قادر به همراهی ما نبود) به چندین مدرسه شهر سر بزنیــم و برخی دغدغه‌های والدین در زمینه ثبت‌نام فرزندان شان را بشنویم و منعکس و پیگیری کنیم. اگر شما هم یک بچه‌مدرسه ای در خانواده دارید، حتما مطالب آیتم سرزده امروز، برایتان جذاب و کاربردی است. با ما همراه باشید.
گلایه‌های مردم از دردسرهای ثبت‌نام دانش‌آموزان
برای ثبت نام دخترم در پایه اول دبستان، به دبستان شهید خواجه نوری واقع در بولوار شفا رفته بودم. منتها اعلام کردند باید ۴۵۰ هزار تومان بابت تخته هوشمند و ۱۵۰ هزار تومان بابت کمک به مدرسه به صورت اجباری بپردازم و مدیر مدرسه اعلام کرد اگر مبلغ پرداخت نشود، از ثبت نام معذورنــد. این انصاف است؟
برای ثبت نام فرزندم در مدرسه شهید عبدی، واقع در خیابان هدایت ۳۵ مراجعه کردم و مدیر مدرسه اعلام کرد باید ۲۵۵ هزار تومان به عنوان کمک به مدرسه پرداخت کنم. خانواده هایی در جمع بودند که به دلیل نداشتن توان مالی، با گریه دفتر مدرسه را ترک می کردند ولی مدیر مدرسه همچنان اعلام می کرد که پرداخت کمک به مدرسه اجباری است و چاره ای جز دریافتش ندارند.
مدرسه دولتی دخترانه اکبرزاده واقع در میدان احمدآباد، سال تحصیلی قبل ۱۵۰ هزار تومان به عنوان کمک به مدرسه به صورت اجباری از ما گرفت و امسال هم همان روال ادامه دارد و نکته جالب توجه این است که امسال، علاوه بر ۱۵۰ هزار تومان، یک بسته کاغذ A4 هم از ما طلب کردند.
پسرم در مدرسه دولتی جابربن‌حیان در کوثر ۸ مشغول به تحصیل است. زمان تحویل کارنامه آخرسال، ۳۵۰ هزار تومان از ما به عنوان کمک به مدرسه دریافت کردند و تاکید شد حتما لباس فرم سال بعد را هم تهیه کنیم. این همه آموزش و پرورش تاکید می کند طلب پول از سوی مدارس، زمان ارائه کارنامه و ثبت نام خلاف قانون است و تهیه و پوشیدن لباس فرم اجباری نیست، چرا این‌طور نیست؟
پرداخت هیچ هزینه‌ای وقت ثبت‌نام اجباری نیست، مگر هزینه بیمه و کتاب
بی این که مقصدمان را اعلام کنیم، به همراه رئیس اداره ارزیابی عملکرد و پاسخ گویی به شکایات اداره‌کل آموزش و پرورش خراسان رضوی به راه می افتیم به سمت یک دبستان پسرانه در خیابان کلاهدوز مشهد که دبستان دخترانه ای هم در مجاورتش قرار دارد، می‌رویم. دو مدرسه‌ای که چند روز قبل، نه به عنوان خبرنگار، بلکه در پوشش پدری که برای ثبت‌نام فرزندش آمده، به آن مراجعه کرده و با تعدادی از والدین دانش آموزان پسر و دختر که در این دو مدرسه مشغول به تحصیل‌اند حرف زده بودم. گپ و گفتی که مشخص می‌کرد این مدارس، با عنوان کمک به مدرسه به شکل اجباری، از خانواده ها مبالغی بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند. هرچند همه متفق‌القول بودند شاید مدرسه هم حق داشته باشد، چون به هر حال اداره مدرسه هزینه دارد و هیچ بودجه ای از سوی آموزش و پرورش به مدارس داده نمی شود، اما کودکان و نوجوانان هم حق دارند از حق تحصیل رایگان بهره‌مند شوند. مثل روز قبل، باز هم تعدادی والدینِ گلایه‌مند در حیاط مدرسه، درباره پرداخت اجباری پول، وقت ثبت نام گله داشتند.»
«قوامی نژاد» در توضیح این گلایه همه‌گیر، می‌گوید: «مثل همیشه تاکید می‌کنیم هیچ اجباری در کمک به مدرسه‌ها وجود ندارد و تنها پرداخت مبلغ علی الحساب ۱۰ هزار تومان برای بیمه دانش آموزی و کتاب درسی اجباری است و بقیه موارد از قبیل اشتراک مجلات رشد و مجلات تربیت کاملا اختیاری است و هیچ مدیری حق ندارد والدین را به پرداخت کمک به مدرسه اجبار کنــد و چنان چه مسئولان مدرسه ای از فرد یا افرادی با تهدید و اجبار مبالغی دریافت کردند، اولیای دانش آموز می‌توانند شکایت خود را به صورت مستقیم به واحد بازرسی به شماره۳۲۲۲۲۱۰۳ گزارش دهند یا به صورت حضوری به واحد نظارت و بازرسی اداره کل آموزش و پرورش مراجعه کنند تا ما به مسئله‌شان رسیدگی کنیم. ما در سال گذشته ۱۶۳۸ شکایت از سوی والدین در زمینه ثبت‌نام دریافت کردیم که تک تک این شکایات بررسی شد و مردم به حق‌شان رسیدند نظارت بازرسان این اداره بر روند ثبت نام دانش آموزان در استان خراسان‌رضوی، از ۱۵ خرداد آغاز شده و تاکنون تخلف شاخصی مشاهده نشده است.» قوامی نژاد در ادامه، به همکاری موثر روزنامه خراسان رضوی با اداره بازرسی آموزش و پرورش اشاره می کند و می گوید: «در یکی از مواردی که سال گذشته، روزنامه خراسان‌رضوی به تهیه گزارش از مدرسه‌ای واقع در منطقه سیدی که اقدام به دریافت مبالغ اجباری از والدین دانش آموزان کرده و این موضوع برای ما مسجل شده بود، پرداخت، با مدیر مدرسه برخورد و لغو ابلاغ شد. بعد از این نیز چنان چه دریافت کمک اجباری از سوی مدرسه‌ای گزارش و ثابت شود، با مدیران برخوردهای قانونی، از تذکر شفاهی تا لغو ابلاغ انجام خواهد شد.»
با پیگیری سرزده، بخشی از مبالغِ به‌اجبار دریافت شده، به والدین برگردانده شد
غیر از این دو مدرسه، در ادامه به یک مدرسه دیگر هم که به‌واسطه پیام‌های مردمی خبردار شدیم به شکل اجباری از والدین، پول دریافت می‌کنند، به‌صورت سرزده سرکشی و با روبه‌رو کردن والدین و مدیران و ارائه فیش پرداخت پول، مسئله را بررسی می‌کنیم. بعد از گذشت تنها ۲۴ ساعت از حضور ما در این سه مدرسه، تعداد زیادی از اولیای دانش آموزان که طی تهیه گزارش با آن ها همکلام شده بودیم، در تماس تلفنی اعلام کردند پس از تذکر بازرسان، مدیران تمام مبالغ را به آن ها برگردانده اند.
بالاخره آب و برق و گاز مدارس رایگان است یا نه؟
به دفتر مدیر یکی از مدارس می رویم. مدیر درباره دریافت مبالغ اجباری، تحت عنوان کمک به مدرسه توضیح می‌دهد: «اگر حتی یک نفر از اولیا مدرکی داشت که نشان می داد به خاطر نپرداختن هزینه، او را تهدید به ثبت نام نکردنِ فرزندش کرده ایم، من حاضرم همین لحظه از کار برکنار شوم. دیروز اخطاری از شرکت گاز به دست من رسیده که اعلام کرده اند به علت بدهی، قصد قطع گاز مدرسه را دارند. سال گذشته هم آبفا، آب مدرسه را به روی ۳۰۰ دانش آموز به علت بدهی قطع کرد؛ بالاخره نفهمیدیم آب و برق و گاز مدارس، رایگان است یا خیر. ما امسال حتی هزار تومان به عنوان سرانه دریافت نکرده ایم و مدرسه هزینه های سرسام آوری دارد. به همین دلیل به اولیا اعلام کرده ایم هر کس برحسب توانش، مبلغی را با رضایت به عنوان کمک به مدرسه پرداخت کند. شما بگویید ما باید با این وضعیت بی پولی چه کار کنیم؟» و در ادامه، قبوض آب و گاز را که اخطار قطع داشتند نشان می‌دهد.
«قوامی نژاد» در توضیح اجرایی نشدن مصوبه مجلس مبنی بر رایگان شدن آب و برق و گاز مدارس، می گوید: «سال گذشته بود که از سوی مجلس شورای اسلامی اعلام شد اگر مدارس الگوی مصرفشان را رعایت کنند، آب و برق و گازشان رایگان خواهد بود ولی آیین نامه اجرایی آن هنوز و تا همین لحظه به دست ما نرسیده و متاسفانه مدارس ما درگیر تامین هزینه قبوض هستند.» یکی از بازرسان آموزش و پرورش که با ما همراه شده است، می گوید: «فقط در آموزش و پرورش ناحیه چهار مشهد، پنج مدرسه به علت بدهی گازشان قطع شده و در برخی مدارس، آب و برق و گاز همزمان قطع است. این یکی از دلایلی است که نمی توان کمک والدین به مدارس را کاملا قطع کرد اما این‌ها به این معنی نیست که به صورت اجباری از والدین پول دریافت شود.»
کف و سقف شهریه مدارس غیرانتفاعی مشهد، چقدر است؟
از آن جا که مادر و پدرهای زیادی به دلایل مختلف، مایل به ثبت نام فرزندان شان در مدارس غیردولتی هستند و این وسط، سوالاتی از این قبیل پیش می آید که: «کف و سقف دریافت شهریه توسط مدارس غیرانتفاعی شهر، چقدر است؟ مدارس غیرانتفاعی، ملزم به ارائه چه امکانات و خدماتی به دانش آموزان هستند؟ و نظارت بر عملکرد مدارس غیرانتفاعی به چه شکل است؟» «قوامی‌نژاد»، رئیس اداره ارزیابی عملکرد و پاسخ گویی به شکایات اداره کل آموزش و پرورش، در گفت و گو با ایرنا توضیح می‌دهد:
«حدود ۱۰ درصد از دانش آموزان استان در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند. مدارس غیر دولتی می‌توانند در زمان ثبت نام، شهریه مصوب خود را که براساس ۱۳ مؤلفه تعیین و تصویب شده است از والدین مطالبه کنند. شهریه مدارس غیردولتی برای سال تحصیلی آینده، اعلام شده و مؤسسان مدارس غیردولتی و والدین می‌توانند برای اطلاع از میزان شهریه هر مدرسه غیر دولتی به سامانه اینترنتی www.mosharekatha.ir مراجعه کنند. شهریه مدارس غیر دولتی برای سال تحصیلی آینده با توجه به شرایط و شاخص‌های آموزشی در هر مدرسه متفاوت است و نسبت به سال تحصیلی گذشته، درصدی افزایش دارد. هم اکنون کف شهریه مدارس غیرانتفاعی خراسان‌رضوی یک میلیون و۸۰۰هزار تومان و حداکثر شهریه ۴میلیون تومان است.»
تصمیم‌گیری درباره لباس فرم به عهده شورای مدارس است
جلوی در یکی دیگر از مدارس ابتدایی، زنی به همراه سه کودک قد و نیم قد ایستاده و با یکی دیگر از والدین، درباره گرانی لباس فرم و اجبار مدیران مدرسه سه فرزندش به خرید این لباس ها و وضعیت نامساعد اقتصادی شان گلایه می‌کند و وقتی به آن ها می پیوندیم، می گوید: «همسرم کارگر فصلی است و با درآمدی که دارد، به سختی زندگی مان را اداره می‌کنیم و واقعا توان تهیه لباس فرم برای تک تک فرزندانم را نداریــم. نمی دانم چه اجباری است که هر سال باید این مقدار از هزینه ها به دوش خانواده ها بیفتد؟ به رغم این که هر سال تاکید می کنند لباس فرم اجباری نیست، هربار مجبورمان می کنند به خرید و اگر هم نخریــم، بچه را در طول سال و بین دوستانش اذیت و تحقیر می‌کنند. تکلیف ما چیست؟»
مجتبی افشار، کارشناس مسئول ارزیابی عملکرد اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی که با ما همراه شده است، در این باره توضیـح می‌دهد: «با قاطعیت اعلام می کنیم که خرید و تهیه لباس فرم مدارس اجباری نیست و مدیران مجاز به اجبار اولیا برای تهیه لباس فرم مدارس نیستند و تهیه این لباس ها کاملا اختیاری است. در سال تحصیلی گذشته فقط ۶۰ درصد از مدارس استان برای تهیه لباس فرم قرارداد بستند و ۵۵ درصد دانش آموزان نواحی هفت گانه مشهد، در این طرح قرار نگرفتند و می توان گفت تقریبا نیمی از دانش آموزان استان در طول سال تحصیلی گذشته از لباس فرم استفاده نکردند. در سال جدید هم، شورای مدارس برای تهیه لباس فرم تصمیم گیرنده هستند و چنان چه شورای مدارس به این نتیجه رسید که استفاده از لباس فرم در مدرسه اجباری نیست، این تصمیم تصویب و درباره آن مدرسه اجرایی می شود. برای چندمین بار تاکید می کنم خانواده ها را نمی توان به هیچ عنوان به تهیه لباس فرم اجبار کرد.»
آیا مدیران مدارس، بابت تهیه لباس فرم، ذینفع هستند؟
در ادامه تهیه گزارش، با والدین دانش آموز دیگری روبه رو می شویم که ادعا می کند در سال تحصیلی قبل، بین برخی مدیران مدارس و تولید کنندگان لباس‌فرم، زد و بندهایی برای اجبار دانش آموزان به تهیه و پوشیدن فرم و دریافت مبالغی به عنوان پورسانت وجود داشته است.
مجتبی افشار، کارشناس مسئول ارزیابی عملکرد اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی درباره چگونگی برطرف کردن زد و بندهای احتمالی توسط اداره کل آموزش و پرورش و جلوگیری از تخلفات، می‌گوید: «از سال ۱۳۹۳ در استان خراسان رضوی، طرح متمرکز لباس فرم در مدارس اجرایی شد. ولی بعد از مدتی متوجه تخلفاتی از جمله امضای قرارداد برای تولید لباس با کارگاه های فاقد پروانه فعالیت و زیر پله ای، توسط برخی مدیران مدارس شدیم. روی همین حساب، اداره کل آموزش و پرورش برای جلوگیری از تخلفات و از طرفی با هدف تولید لباس های با کیفیت، به سمت مذاکره با اتحادیه های تولید لباس رفته و اقدامات اصلاحی مناسبی تا امروز انجام شده است. مدتی پیش الگویی برای اصلاح اشکالات موجود به وزارت آموزش و پرورش ارائه دادیم که خوشبختانه مورد تایید کارشناسان قرار گرفت و از ابتدای سال تحصیلی جاری، در سراسر کشور و زیر نظر سازمان دانش آموزی عملیاتی شد و براساس آن، تخلفات این‌چنینی برچیده شد. هم اکنون تمهیداتی اندیشیده شده تا با تولیدی هایی که بهترین کیفیت و کمترین قیمت را ارائه می دهند برای تولید لباس فرم دانش آموزان، قرارداد امضا شود. انتخاب کارگاه تولیدی مناسب به این صورت است که یک فراخوان انجام می دهیم و بعد از دریافت فهرست،فهرست داوطلبان برای بررسی پروانه و مجوز به سازمان صنعت، معدن و تجارت سپرده می شود و در ادامه این سازمان به بازدید میدانی کارگاه های متقاضی می روند و برمبنای تعداد کارگر و امکانات کارگاه و ظرفیت تولید، قرارداد بسته می شود.» در پایان، مجتبی افشار، کارشناس مسئول ارزیابی عملکرد اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی تاکید می‌کند: «ما برای نظارت بر نحوه تهیه و دوخت لباس فرم مدارس و همچنین جلوگیری از اجبار خانواده ها به خرید لباس فرم، ۲۵ نفر بازرس در استان به کار گرفته‌ایــم که هم اکنون به فعالیت مشغولند و از اولیای دانش آموزان درخواست داریم در صورت مشاهده هر گونه تخلف در این زمینه، به دفاتر بازرسی و نظارت ادارات مختلف آموزش و پرورش در استان مراجعه کنند و با مطلع کردن همکاران ما، گامی برای برخورد با متخلفان بردارند.»
منبع: روزنامه خراسان
