براساس آمار پزشکی قانونی، خراسان رضوی پس از تهران رکورددار بیشترین دعوا‌های کشور است.
پیگیری پرونده‌های جنایی در مشهد که با جان‌باختن انسانی تمام شده است، نشان می‌دهد که تعداد زیادی از متهمان این پرونده‌ها، پیش‌ازاین رویارویی خونین، نه‌تن‌ها مقتول را نمی‌شناخته، بلکه حتی یک‌بار هم فرد مقابلشان را ندیده‌اند و آنچه آن‌ها را به این صف‌آرایی خشونت‌بار کشانده است، یک حرکت خلاف پیش‌پاافتاده رانندگی یا یک نگاه بیجا و… بوده است که منجر به نزاعی شرارت‌بار شده است.
موضوعی که آمار پزشکی قانونی نیز بر آن صحه می‌گذارد و نشان می‌دهد که سال گذشته، ۵۶ هزار و ۹۶۵ نزاع در خراسان‌رضوی رخ داده است و این آمار پس از تهران بیشترین میزان دعوا‌های یک‌ساله کشور بوده است، این آمار، نیاز به ریشه‌یابی‌های د‌قیق‌تری دارد که در این مجال در پی این موضوع برآمده‌ایم.
۴ درصد بیشتر از همیشه
هر چند رسیدگی به جرم نزاع برعهده پلیس و دستگاه قضاست، اما آمار وقوع آن باتوجه‌به ثبت پرونده و معاینات صورت‌گرفته برعهده سازمان پزشکی قانونی است. جایی که دکتر آریا حجازی بر اریکه این سازمان در خراسان‌رضوی تکیه زده است. براساس آماری که مدیرکل پزشکی قانونی خراسان‌رضوی در اختیارمان می‌گذارد، سال ۱۴۰۱ به نسبت سال قبل در تعداد پرونده‌های تشکیل‌شده در زمینه نزاع، ۴ درصد رشد را در خراسان‌رضوی شاهد بوده‌ایم.
موضوعی که در آمار دو‌ماهه ابتدایی امسال نیز مشاهده شده است و در ۶۲ روز فروردین و اردیبهشت، ۹ هزار و ۴۱۹ پرونده دعوا و نزاع در استان تشکیل شده است و سهم زنان با ۳ هزار و ۴۳۹ مراجعه، تقریبا نصف مراجعه مردان بوده است، به عبارتی مرد‌ها در مشهد و استان بیشتر دعوا می‌کنند. این درحالی است که یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که به‌طور میانگین در دوماه ابتدایی امسال، روزی حدود ۱۵۲ نفر به علت دعوا به پزشکی قانونی مراجعه می‌کنند، البته این آمار رسمی است و تعداد زیادی از طرفین دعوا‌های خانوادگی یا خیابانی، اصلا برای شکایت مراجعه نمی‌کنند.
نظریه هیدرولیکی
«پرخاشگری به‌عنوان یک نیروی نهفته در انسان، دارای حالت هیدرولیکی است که به‌تدریج در شخص متراکم و فشرده می‌شود و سرانجام نیاز به تخلیه پیدا می‌کند.» این یک تعریف آکادمیک است که یک روان‌شناس آن را به لیوان آبی تشبیه می‌کند که در صورت لبریزبودن، اگر حتی یک قطره آب به آن اضافه شود، سر می‌رود.
دکتر مهدی سودآوری نزاع‌های خیابانی و حتی خانگی را همچون آخرین قطره آبی می‌داند که موجب سرریزشدن لیوان می‌شود و در این زمینه می‌گوید: همه افراد با تنش‌های روزمره در محل کار، خیابان و منزل روبه‌رو هستند و مکان و مفرّی برای تخلیه‌اش ندارند. وی ادامه می‌دهد: اینکه افرادی در خیابان در پی یک بوق اضافه، پیچیدن اشتباهی هنگام رانندگی یا موضوعاتی ازاین‌قبیل با یکدیگر درگیر می‌شوند، درواقع نشان از خشونت‌های فروخورده دارد و ریشه‌اش را باید در ناکامی‌های افراد جست‌و‌جو کرد.
خشونتی که جابه‌جا می‌شود
این مدرس دانشگاه، خواسته‌های بی‌پاسخ افراد در جامعه را که فرد نمی‌تواند به آنچه می‌خواهد برسد، ریشه ناکامی‌ها بیان می‌کند و معتقد است که تجمیع این ناکامی‌ها تبدیل به خشونت می‌شود و در بسیاری از نزاع‌های خیابانی، این موضوع به خشم جابه‌جاشده تبدیل می‌شود.
وی در تعریف خشم جابه‌جاشده بیان می‌کند: گاهی فرد در محل کار با مشکلاتی روبه‌روست، چه در پرداخت حقوق، چه در نوع برخورد و احترامی که صاحب‌کار به او نمی‌گذارد، این‌ها موجب خشم درونی می‌شود. البته این تنها در محل کار نیست، بلکه در موضوعات اجتماعی مختلفی قابل‌بررسی است. در این شرایط فرد به‌محض رفتن به خیابان یا خانه با کوچک‌ترین ناملایمتی با فردی غریبه در خیابان یا با همسر و فرزندانش در منزل دعوا می‌کند، درواقع، چون نمی‌تواند با صاحب‌کارش دعوا کند، این خشم را بر سر فردی ضعیف‌تر تخلیه می‌کند.
سودآوری با اشاره به فضای کار در مشهد بیان می‌کند: بیکاری بیشتر در جامعه، موجب دسترسی آسان به نیروی کار ارزان می‌شود و همین موضوع موجب می‌شود تا صاحب‌کار هر طور بخواهد با نیروی تحت امرش برخورد کند و همین موضوع موجب بروز خشونت‌های پنهان در افراد می‌شود. حتی خودم در یک شرکت دانش‌بنیان در مشهد دیدم که کارفرما دانش‌آموخته‌های سطح بالای دانشگاه‌ها را به‌طور آزمایشی به خدمت می‌گرفت و پس از دوماه که از این افراد بیگاری کشیده بود، با اعلام نارضایتی، فرد را بیرون می‌کرد و نیروی جدید وارد می‌کرد.
وی در پاسخ به نقش پلیس در جامعه تصریح می‌کند: پلیس به‌تن‌هایی نمی‌تواند این همه جرم ناشی از نزاع را مدیریت کند، زیرا هم کمبود نیروی انسانی دارد و هم رسیدگی نهایی با نیروی انتظامی نیست و همین موضوع خودش موجب سرخوردگی و ناکامی در میان شهروندان می‌شود، زیرا می‌بینند که پلیس در قبال سرقتی که از آن‌ها شده است، نتوانسته کار فوری و مؤثری انجام دهد و همین موضوع موجب می‌شود تا بسیاری از جرائم خرد به پلیس اعلام نشود.
ناامنی واقعی و ناامنی ذهنی
موضوع ادراک یا احساس ناامنی از خود ناامنی بزرگ‌تر است. سودآوری با اشاره به این موضوع می‌گوید: در این شرایط میزان واقعی جرم مهم نیست، امروز مشهد به نسبت کلان‌شهر‌های مشابه جهان، جرم و جنایت کمتری دارد، اما حس ناامنی شهروندان این‌گونه است که مشهد امنیت لازم را ندارد.
وی ادامه می‌دهد: در این شرایط فرد برای اینکه امنیتش را تأمین کند، اقدام به تهیه سلاح سردوگرم می‌کند تا در برابر خطر بتواند از خود دفاع کند و همین سلاح‌ها تبدیل به آلت‌های قتاله در پرونده‌های قتل می‌شوند.
منبع :شهرآرا
انتهای پیام://
