صبح دوشنبه هفته گذشته ۷ اسفندماه، مشهد پوشیده از برف شد اما برخلاف رویه متداول در سال های گذشته، مدارس مشهد تعطیل نشد و انتظار خانواده ها، دانش آموزان و معلمان برای عمل براساس همان رویه و تعطیلی مدارس در مقطع ابتدایی محقق نشد. این مسئله علاوه بر این که منجر به اختلال جدی در برگزاری کلاس ها شد و بسیاری از کلاس های درس با حضور نصف و نیمه و غیبت بسیاری از دانش آموزان برگزار شد، اعتراض بسیاری از خانواده ها را نیز به دنبال داشت و آن ها که خراسان را زبان گویای خویش و مطالبه گر مشکلات مردم می دانند در تماس با خراسان، گلایه خود را از این بی تدبیری مطرح کردند. خراسان نیز براساس رسالت حرفه ای خود در پیگیری «حرف مردم»، در گزارشی به تاریخ سه شنبه ۸ اسفند، با تیتر «شاهکار آموزش و پرورش در روز برفی و یخ‌بندان مشهد!» به بررسی این مسئله پرداخت و با مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی و فرماندار مشهد نیز درباره چرایی این مسئله گفت و گو کرد. با این حال در نهایت شگفتی، روابط عمومی اداره کل آموزش و پرورش استان با ارسال جوابیه ای بی ادبانه و سراسر توهین آمیز به گزارش خراسان پاسخ داد. پاسخی که نه تنها به ایرادات اصل گزارش اشاره مشخصی نکرده، بلکه صرفا یک سری اتهامات، توهین ها و نیت خوانی هایی درباره گزارش روزنامه خراسان مطرح کرده است و با عباراتی نظیر «طرح سوالات مغرضانه و هدفمند»، «دریافت محیطی ساده انگارانه»، «مزورانه»، «فضاسازی های رسانه ای هدفمند» و «سوء استفاده از جایگاه رسانه» رسانه مردم را مخاطب قرار داده است. متن کامل این جوابیه در ادامه بدون هیچ دخل و تصرفی به همراه پاسخ خراسان به این اتهامات و توهین ها منتشر می شود تا در معرض قضاوت شما مخاطبان عزیز قرار گیرد.
در این جوابیه آمده است: «به اطلاع مخاطبین عزیز می رساند که دستورالعمل جامع تعطیلی و یا غیرحضوری شدن مدارس در اوایل سال جاری به روز رسانی شده و دوباره به کلیه ادارات آموزش و پرورش استان ارسال شده است و طبق آن اقدامات لازم انجام می شود.
ضمن تشکر از همه رسانه هایی که در راه اطلاع رسانی صادقانه با امانتداری منصفانه انجام وظیفه می کنند و به دور از خواهش های شخصی و طیفی، رسالت خطیر خبرنگاری و اطلاع رسانی را به نحو احسن و با نیات خداپسندانه انجام می دهند که قطعاً در درگاه الهی پاداشی نیکو خواهند داشت و همواره آموزش و پرورش و مخاطبین گسترده و متنوع آن از زحمات این عزیزان بهره مند هستند و در بسیاری از مشکلات همراه وحامی و مدافع فرهنگ سازی لازم در عرصه تعلیم وتربیت هستند، باید این گلایه را از یکی از صفحه نویسان غیرحرفه ای خراسان داشت که به جای این که با یک تیتر جنجالی و وهن آمیز نسبت به دستگاه عظیم تعلیم و تربیت استان، ضمن درج یک متن مطول گزارشی که فقط در یک مصاحبه تلفنی و طی چند سوال ساده ولی مغرضانه و هدفمند استخراج شده، سپس از آن پاسخ ها گزیده نویسی گردیده است، وقت مخاطبین را گرفته، تا یک رویداد را وفق سلایق شخصی و دریافت محیطی ساده انگارانه خود جلوه دهد و جلب مخاطب بیشتر نماید، کمی مطالعه نموده، فنی تر وارد عرصه های اجتماعی شده و محققانه متن بنویسد. مثلاً ابتدای گزارش خود، قانون تعطیلی مدارس بر اثر برودت هوا و یا غیره را درج نماید یا حداقل اشاره کند و سوابق اطلاعیه های هواشناسی در آن رویداد و مشابه آن در گذشته را بررسی کند، طی تماس تلفنی شجاعانه بگوید در حال ضبط صدا و تهیه گزارش هستم نه آن که مزورانه بگوید «چند سوال برایم ایجاد شده و می خواهم جوابش را یاد بگیرم»؛ بگذریم، این آموزش ها را باید قبل از ورود به شغل مقدس خبرنگاری و خبرنویسی دیده باشند. به هر حال چند نکته لازم به ذکر است:
۱- در متن آورده اید «درجه دما ۴ درجه زیر صفر بوده» که ضمن مصاحبه با مدیرکل چند بار گفته شد اگر زیر منفی ۵ درجه باشد مختاریم مدارس را غیرحضوری کنیم و شما هم چند بار سوال کردید «خب منفی ۴ درجه زیر منفی ۵ درجه است» و تا سه بار توضیح داده شده ولی باز هم نه قانون را در متن تان ذکر کرده اید و نه متوجه شدید زیر منفی ۵ درجه چه تفاوتی با زیر منفی ۴ درجه دارد؛ به صوتی که تقطیع کرده اید رجوع فرمایید شاید متوجه شوید.
۲- تعطیلی بعدازظهر را به خاطر وجود زمان کافی برای اعلام، در پیش از ظهر تصمیم گرفتیم و علت های آن هم در کارگروه غیرحضوری بررسی شد و اطلاع رسانی گردید تا همکاران ما، دانش آموزان و خانواده ها همه مطلع شده وآماده باشند.
۳- در متون شما و یکی دیگر از بنگاه های خبری مشخص آمده است «انتقاد گسترده شهروندان»، ضمن احترام کامل به همه هم استانی های عزیز، با توجه به گستردگی مخاطبین آموزش و پرورش و وجود سلایق مختلف و یا شرایط متفاوت جامعه مخاطب، در هر تصمیمی موافقین و مخالفین زیادی نظرات خود را اعلام می کنند، لذا یک استقراء ناقص منطقی نمی تواند مبنای تصمیمات مهم باشد. به ویژه که به صورت تحریک مخاطب و تاثیرگذاری بر تصمیم و ذائقه شنونده بعد از یک تیتر مطالبه گرانه لینک دریافت نظرات معرفی گردد و «از قدرت و جایگاه مقدس رسانه برای تصمیم سازی مسئولین طبق نظر و سلیقه تدوین کننده خبر سوء استفاده شود»
۴- هروقت فرصت کردید چهار اطلاعیه و پیش بینی هواشناسی از اول بهمن ماه تا تاریخ مذکور را مطالعه و شرایط جوی متعاقب آن را با آخرین اطلاعیه که مورد بحث ماست و شرایط جوی پس از آن مطابقت دهید، اگر وضعیت هوای مشهد در آن سه پیش بینی قبلی بسیار مساعدتر از پیش بینی های هواشناسی بود (که البته هواشناسی حق دارد برای پیشگیری از خسارات احتمالی بدترین شرایط احتیاطی را تذکر دهد) اما در این رویداد آخر، بسیار بیش از آنچه از قبل پیش بینی می شد بارندگی و برودت هوا داشته ایم که پیش بینی های بعدی آن را اصلاح می کرد.
به هر حال تعطیلی مدارس و یا غیرحضوری شدن آن تابع قواعد و قوانین مشخصی است و قطعاً مسئولین محترم استانی و شهرستانی ناظر بر اجرای ضوابط هستند و سیاست های وزارت آموزش و پرورش و استانداری محترم استان با در نظر گرفتن تمام ابعاد و حواشی موجود، در تصمیمات متخذه اثرگذارند و تلاش می شود در این تصمیمات مهم، فضاسازی های رسانه ای هدفمند کمترین اثر سوء را بر تصمیمات قانونی داشته باشد. ضمن تشکر مجدد از همه اصحاب محترم رسانه وامید موفقیت ایشان.»
پاسخ خراسان
ضمن ابراز تاسف و تقبیح ادبیات توهین آمیز، سرشار از نیت خوانی های غیرمنصفانه و اتهامات بی اساس و دارای بار حقوقی در جوابیه آموزش و پرورش استان که البته این رویه غیرحرفه ای مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش استان پیش از این نیز مسبوق به سابقه بوده، ذکر نکاتی برای اطلاع افکار عمومی ضروری به نظر می رسد:
۱- بهتر بود مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش استان به جای پرداختن به حواشی غلط و موارد تحریف شده که در ادامه به آن اشاره می شود، در این جوابیه مستقیما به اصل گزارش استناد می کرد و نکات و انتقادهای خود را در کمال ادب و با رفتاری حرفه ای نسبت به آن اعلام و اصلاح مدنظرش برای اقناع افکار عمومی را مطرح می کرد. بد نیست اداره کل آموزش و پرورش دوره هایی برای آشنایی این مدیر با اصول و شرایط ارتباط با رسانه، نحوه تنظیم جوابیه، تعامل و شناخت جایگاه روابط عمومی ها در دستگاه ها برگزار کند تا دیگر شاهد این رفتارهای غیر حرفه ای از سوی وی که در گذشته هم تکرار شده بود، نباشیم. این جوابیه اعتبار و آبروی آموزش و پرورش را خدشه دار کرد و مردم قطعا قضاوت دقیقی از آن خواهند کرد. در این جوابیه بارها موارد توهین آمیز و اتهامات بی اساس به روزنامه خراسان مطرح شده که حق پیگیری حقوقی در این زمینه برای ما محفوظ است؛ از جمله این اتهامات و کلمات توهین آمیز می توان به مواردی چون «صفحه نویسان غیرحرفه ای خراسان»، «تیتر جنجالی و وهن آمیز»، «طرح سوالات ساده، مغرضانه و هدفمند»، «دریافت محیطی ساده انگارانه»، «مزورانه»، «فضاسازی های رسانه ای هدفمند»، «تحریک مخاطب»، «سوء استفاده از جایگاه رسانه» و طرح برخی موارد کذب علیه خراسان اشاره کرد که در ادامه این موارد تشریح می شود.
۲- در بخش های ابتدایی این جوابیه، مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش استان ضمن توهین هایی به خبرنگار ما و روزنامه خراسان، پیشنهادهایی برای شیوه گزارش نویسی مطرح کرده که بیشتر به طنز شبیه است، باید تاکید کنیم که شما قطعا در جایگاهی نیستید که شیوه گزارش نویسی را به رسانه قدیمی و با اصالتی همچون خراسان توضیح دهید و یا برای هر رسانه ای تعیین تکلیف کنید. علاوه بر این، تصور ساده انگارانه ای است که فقط خبرنگار را مسئول خروجی و گزارش درج شده در یک رسانه می داند و نشان دهنده عدم اشراف مدیر روابط عمومی آموزش و پرورش استان به کار رسانه ای است، لازم به توضیح نیست که هر گزارش و خبری که در خراسان منتشر می شود، از چند فیلتر گذر می کند و قطعا نظرات و سلیقه شخصی در بررسی رسانه ای مسائل کلان این چنینی جایگاهی ندارد. همچنین در چند بخش از جوابیه تاکید شده که مصاحبه مدیرکل آموزش و پرورش تقطیع و یا گزیده نویسی شده است! تاکید می کنیم که فایل صوتی این مصاحبه موجود است و چندین بار مورد بررسی قرار گرفته و امکان انتشار آن برای قضاوت افکار عمومی هم وجود دارد، بهتر نبود آقای مدیر روابط عمومی به جای اتهام، اعلام می کرد کدام بخش از اظهارات مدیرکل محترم آموزش و پرورش تقطیع شده یا در گزارش نیامده است؟ بله بخش هایی از مصاحبه وی در گزارش نیامده، اما آن بخش هایی که شامل اتهام ها و تهدیدهای مدیرکل محترم علیه یک رسانه دیگر این شهر است که آمادگی انتشار آن وجود دارد ولی خب طبیعتا تبعات آن گریبانگیر آموزش و پرورش خواهد بود.
۳- احتمالا فایل صوتی مصاحبه را گوش ندادید و خیلی احساسی به نگارش این جوابیه پرداختید. در جایی از جوابیه تان نوشتید که بهتر بود خبرنگار «شجاعانه بگوید در حال ضبط صدا و تهیه گزارش هستم نه آن که مزورانه بگوید چند سوال برایم ایجاد شده و می خواهم جوابش را یاد بگیرم» چندین بار فایل صوتی را بررسی کردیم اصلا این بخشی را که در گیومه گذاشته اید،نیافتیم، چرا جمله ای را به دروغ به خبرنگار خراسان نسبت می دهید؟ خبرنگار ما هم ابتدای تماس و هم در اواسط مصاحبه خیلی واضح و مشخص خودش را معرفی و سوالاتش را مطرح می کند. اصلا همین که خبرنگار با مدیری تماس می گیرد، یعنی برای مصاحبه است و نه احوال پرسی! آن هم مصاحبه ای ۱۳ دقیقه ای که کاملا مدیرکل محترم هم با علم به این که مصاحبه است پاسخگوی سوالات خبرنگار ما می شود. جایی دیگر هم به اشتباه لفظی و ساده خبرنگار ما که بلافاصله در همان مصاحبه اصلاح می کند اشاره کردید، موضوعی که در گزارش به صورت دقیق منتشر شده و اصلا جای بحثی ندارد! گزارش را یک بار دیگر بخوانید.
۳- نوشته اید که «قانون را در متن تان ذکر نکرده اید!»؛ این موضوع، باز هم عدم اشراف مدیر روابط عمومی به محتوای مصاحبه را نشان می دهد؛ چراکه خبرنگار ما چندین بار از مدیرکل محترم مطالبه شرح قانون در این باره را می کند اما وی با اعلام این که «حالا جزئیاتش را شاید جای توضیح نباشد» از ذکر جزئیات قانون طفره می رود و صرفا درباره میزان دمایی که بر اساس آن می توان مدارس را غیرحضوری کرد، توضیحاتی می دهد که دقیقا در گزارش آمده است. بهتر بود به جای پرداختن به حواشی در این گزارش، قانون و دستورالعمل در این زمینه را به طور کامل و شفاف برای مردم تشریح می کردید.
۴- از این موارد که بگذریم، بحث مردم است که اهمیت دارد. در ماجرای آن روز مورد اشاره، نارضایتی مردم اعم از والدین، دانش آموزان و معلمان کاملا مشهود بود و همین موضوع نیز موجب شد که بخش قابل توجهی از کلاس های نوبت صبح مدارس به دلیل عدم حضور برخی دانش آموزان یا لغو و یا نصفه و نیمه برپا شود و البته برخی دانش آموزان هم با در بسته مدرسه مواجه شدند. خب خیلی بد است که چنین راهکارهای ساده ای هم از آن چشم پوشی می شود؛ اگر به جای اصرار به برگزاری کلاس های مقاطع ابتدایی در نوبت صبح با توجه به شرایط آب و هوایی تصمیم به برگزاری غیرحضوری کلاس ها گرفته می شد، قطعا شاهد این بی نظمی آشکار در برپایی کلاس ها نبودیم، به هرحال وقتی امکانات و شرایط برگزاری غیرحضوری کلاس ها فراهم است چه اصراری است که در شرایط این چنینی و نامساعد جوی اصرار به برگزاری کلاس ها حتی به قیمت برگزاری بی نظم داشت؟ ضمن این که این یک بام و دو هوا نیز مردم را آزار می داد. تفاوت شرایط آب و هوایی نوبت صبح و بعدازظهر در چه بود که دانش آموزان ابتدایی نوبت صبح باید به مدرسه می رفتند و در همان روز نوبت عصر مقاطع ابتدایی در مشهد تعطیل اعلام شد! این دوگانگی ها بیشتر به گلایه ها و انتقادها دامن زد.
۵- خراسان به عنوان یک رسانه قدیمی با ۷۴ سال سابقه انتشار مداوم، همواره رویکردی حرفه ای در قبال مسائل مختلف داشته و به همین دلیل هم مورد اعتماد مردم است و هم با اکثر قریب به اتفاق سازمان ها و روابط عمومی های آن ها، رابطه کاری منطقی داشته است. طی سال های سال کار حرفه ای روزنامه خراسان، مواردی پیش آمده است که سازمان ها، در قبال اخبار و گزارش های خراسان موضعی داشته باشند که آن ها را تحت عنوان توضیحات و جوابیه برای ما ارسال کرده اند اما این توضیحات و جوابیه ها چنین بی ادبانه و سرشار از اتهام زنی نبود. از این جهت اقدام روابط عمومی اداره کل آموزش و پرورش خلاف رویه سایر ادارات و سازمان هاست و طبعا به اعتبار و آبروی آموزش و پرورش لطمه وارد کرد و انتظار می رود شخص مدیرکل محترم آموزش و پرورش خراسان رضوی در جهت اصلاح عملکرد مخرب مدیر روابط عمومی این اداره اقدام کند.
